موسس اولین مرکز توان‌بخشی اوتیسم در شرق کشور گفت: در ایران از میان هر ۱۰۰ کودکی که متولد می‌شود، قطعاً یکی از آن‌ها به اوتیسم مبتلا است.
به گزارش صبح مشهد به نقل از ایسنا، اکرم نجفیان، در همایش بررسی اختلال طیف اوتیسم که در دانشگاه بین‌المللی امام رضا (ع) برگزار شد، اظهار کرد: اوتیسم و یا به اختصار ASD مجموعه‌ای از اختلالات عصبی و رشدی است که تعاملات کودک را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این تعاملات می‌تواند شامل مهارت‌های کلامی و غیر کلامی باشد. اختلال اوتیسم در طول رشد مهارت‌های گفتاری، اجتماعی، حرکتی و.. صورت می‌گیرد.
وی ادامه داد: اعصاب در بوجود آمدن اختلال اوتیسم دخیل هستند. گرچه ممکن است در سیتی‌اسکن‌های مغزی مشکلی تشخیص داده نشود. به دلیل روی دادن ناکارآمدی در اعصاب، این بیماران در پردازش مهارت‌های کلامی، اجتماعی و ارتباطی با مشکل مواجه می‌شوند. بیشتر مردم، حتی قشر تحصیل‌کرده جامعه اطلاعات زیادی راجع به اختلال اوتیسم ندارند. در ایران از میان هر ۱۰۰ کودکی که متولد می‌شود قطعاً یکی از آن‌ها به اوتیسم مبتلا است. این موضوع اهمیت شناخت اختلال اوتیسم را نشان می‌دهد.
این موسس خاطرنشان کرد: علائم این اختلال از ۱۸ ماهگی شروع و تا ۲۴ الی ۳۶ ماهگی کامل می‌شود. اگر این اختلال در زیر سن دوسالگی تشخیص داده شود شانس درمان، بهبودی و توان‌بخشی افزایش می‌یابد. اگر تمام علائم در کودک بروز یابد احتمال بهبودی وی کمتر می‌شود.
این روانشناس بالینی با اشاره به اینکه «اوتیسم طیف گسترده‌ای دارد و کودکی ممکن است در پایین‌ترین سطح این طیف باشد»، تصریح کرد: در تعریف DSM5 اوتیسم سه سطح دارد. علائمی که در این اختلال بروز می‌یابد در دو دسته کلی نقص در ارتباط اجتماعی و رفتارهای تکراری و محدود جای می‌گیرد. در اولین سطح این اختلال، کودکان سطح هوشی نرمال و عملکرد بالایی دارند، بسیاری از مهارت‌های اجتماعی را انجام می‌دهند و به حمایت اجتماعی نیاز دارند. مشکل اساسی این کودکان در مهارت‌های پیچیده زبانی است. آن‌ها ممکن است ظرافت‌های گفتاری مثل معنای ضرب‌المثل‌ها را درک نکنند. اگر این کودکان در شروع ارتباطات و مهارت‌های اجتماعی حمایت شوند می‌توانند افراد موفقی در تحصیل، کار و تشکیل زندگی باشند.
نجفیان افزود: کودکانی که در سطح دوم اختلال اوتیسم قرار می‌گیرند، بیشتر از کودکان سطح اول در تعاملات اجتماعی خود مشکل دارند. این کودکان کلام محدودتری دارند و از کلمات، عبارات و جملات کوتاه استفاده می‌کنند. حتی اگر شما آغازگر ارتباط باشید ممکن است آن‌ها نتوانند این ارتباط را ادامه دهند. این افراد در بزرگسالی نیز به حمایت خانواده و جامعه نیاز دارند.
وی در خصوص سطح سوم اوتیسم خاطر نشان کرد: افرادی که در این سطح از اختلال قرار دارند به لحاظ هوشی درگروه کم توان ذهنی قرار می‌گیرند، نمی‌توانند صحبت کنند و یا گفتارشان محدود و تکراری است و در تمام طول زندگی خود باید تحت حمایت و مراقبت شبانه روزی باشند. شیوع اوتیسم در دخترها و پسرها متفاوت است. اغلب پسرها ۴ یا ۵ برابر بیشتر از دخترها به این اختلال دچارمی‌شوند. شدت اختلال اوتیسم در دختران مبتلا به این بیماری نسبت به پسران سطح بالاتری دارد.
این موسس اضافه کرد: اوتیسم اختلالی مادام العمر است. اوتیسم را به عنوان یک اختلال و نه بیماری می‌شناسیم زیرا بیماری با روش‌های مختلف قابل درمان است اما اختلال تنها قابل کنترل است. علت ابتلای کودکان به اوتیسم هنوز مشخص نیست و راهی برای پیشگیری از آن وجود ندارد. با هیچ آزمایش ژنتیکی نمی‌توان تشخیص داد که آیا کودکی که متولد می‌شود به این اختلال مبتلا هست یا خیر. در این خصوص تنها پژوهش‌هایی صورت گرفته است که قابلیت اجرایی ندارد.
نجفیان اظهار کرد: اختلالاتی که در تعاملات اجتماعی کودکان مبتلا به اوتیسم وجود دارد به سه دسته‌ی اجتناب اجتماعی، انفعال اجتماعی و بی تفاوتی اجتنابی تقسیم می‌شود. در اجتناب اجتماعی فرد از هر گونه تعامل و رابطه با فرد دیگری کاملا دوری میکند. این کودکان از جمع گریزان هستند و از برقراری تماس چشمی اجتناب می‌کنند.
وی تصریح کرد: در انفعال اجتماعی کودکان در تعامل با افراد دیگر قرار می‌گیرند اما نسبت به رویدادهای محیط اطراف خود هیچ واکنشی نشان نمی‌دهند و کاملا منفعلانه رفتار می‌کنند. این کودکان بعدا ممکن است در خصوص اتفاقات گذشته چیزهایی را بیان کنند.
این روانشناس بالینی ادامه داد: در بی‌تفاوتی اجتماعی افراد مبتلا به این اختلال با این حال که در محیط حضور دارند، هیچ‌گاه نسبت به محرک‌های محیطی واکنش نشان نمی‌دهند و حتی بعدا هم در مورد آن صحبت نمی‌کنند. این افراد به شدت از برقراری تماس چشمی گریزانند و حتی اگر در مقابل صورت آن‌ها قرار بگیرید به شما نگاه نمی‌کنند. بعضی از این موارد با ویژگی‌های افسردگی در کودکان هم‌پوشانی دارند. این دو نباید با هم اشتباه گرفته شوند.
نجفیان با اشاره به اینکه «لبخند اجتماعی در کودکان اوتیسم دیرتر از سایر کودکان شکل می‌گیرد»، تصریح کرد: این افراد بیشتر تمایل دارند با اشیا سرگرم باشند تا با انسان‌ها معاشرت کنند. کودکان اوتیسم شاید ساعت‌ها با بازی‌های کامپیوتری مشغول باشند اما تمایلی به ارتباط برقرار کردن با همسالان خود ندارند. این کودکان به بازی‌های تکراری و یکنواخت علاقه دارند. به طور مثال تنها بازی که با ماشین‌ها و لگوهای خود انجام می‌دهند ردیف کردن آن‌ها است.
وی اظهار کرد: همچنین این کودکان حالت چهره و بدن دیگران را درک نمی‌کنند. کودکان اوتیسم متوجه خشم و ناراحتی شما نمی‌شوند بنابراین به انجام کار نادرست خود ادامه می‌دهند. این کودکان در درک احساسات، همدلی و پردازش کلماتی که از طریق شنوایی به مغز می‌رسد نیز ضعیف هستند. کودکان اوتیسم حتی اگر به عقب‌ماندگی ذهنی دچار نباشند به دلیل اینکه در تقلید کردن مشکل دارند مهارت‌ها را به خوبی یاد نمی‌گیرند.
این موسس خاطر نشان کرد: حواس کودکان اوتیسم ظاهرا سالم به نظر می‌رسد اما عملا ناکارآمد است. ممکن است حس بویایی آن‌ها تندکار و یا کندکار باشد، درد را احساس نکنند، بعضی تماس‌های جسمی آن‌ها را بسیار آزرده سازد و… . کودکان اوتیسم برای ارضا احساسات خود فعالیت‌های جبرانی انجام می‌دهند. مثلا برای جبران ناکارآمدی حس شنوایی خود صداهای بلندی تولید می‌کنند.
