نویسنده: الهام پارسایی
با نزدیک شدن به زمان بازگشایی مدراس خانواده‌ها در جنب و جوش تهیه لباس و وسایل مدرسه از جمله کیف و کفش دانش‌آموزان هستند. در این میان برای کیف و کفش دانش‌آموزان والدین وسواس زیادی دارند تا رنگ و شکل آن مطابق با خواست فرزندانشان باشد لذا به زیبایی، رنگ و کیفیت جنس آن توجه می‌کنند اما تنها چیزی که اکثرا مورد توجه نیست معیارهای موثر در سلامتی دانش‌آموزان است. البته این بی‌توجهی با استانداردهای سلامتی دانش‌آموزان و امکانات و وسایل مورد استفاده‌شان دامنه وسیعی دارد. چنانکه بارها و بارها شاهد بوده‌ایم که دانش آموزان در موقع راه رفتن، مطالعه و یا ورزش به سرعت خسته می‌شوند و قادر به ادامه کار نبوده و گاه تمایلی برای فعالیت ندارند. در واقع این عوارض خود به صورت یک دایره معیوب خسته را خسته‌تر و احتمالا رابطه فرد با محیط را دشوارتر می‌سازد.
طرز ناصحیح نشستن، ایستادن، راه رفتن و بسیاری عادات ناصحیح دانش‌آموزان و نیز عدم دارا بودن استانداردهای لازم در وسایلی چون صندلی، کیف، کفش و محیط کلاس از این جمله هستند اما یکی از موارد مهمی که اثر نامطلوب زیادی بر دانش‌آموز دارد حمل وسایل سنگین و غیراستاندارد است که خود عوارض زیادی را به لحاظ جسمی و به تبع آن روحی وارد می‌کند. کیف¬ها و کوله‌پشتی¬های غیراستاندارد و سنگین که اکثرا در یک دست و یا بر یک طرف بدن آویخته می‌شوند عاملی در بد شکلی اندام کودکان و نوجوانان هستند.
پزشکان معتقدند که استفاده مداوم و مستمر دانش‌آموزان از کیف و کوله پشتی نامناسب برای حمل کتاب و نوشت افزار، آسیب‌های جدی به جسم و روح فراگیران وارد می‌کند. اگر چه هنوز آماری از آسیب دیدگی دانش‌آموزان در این زمینه وجود ندارد اما شواهد و قرائن نشان می‌دهد که استفاده از کیف و کوله پشتی نامناسب، مشکلات زیادی برای آنها ایجاد می‌کند.
شایع‌ترین آسیب دیدگی‌ها، وزن اضافی کوله‌پشتی، خستگی زودرس، مشکلات مزمن در ناحیه دست، کتف، گردن و حتی سر است. این عوامل نه تنها در افت تحصیلی و نحوه یادگیری دانش‌آموزان اثر سو برجای می‌گذارد بلکه از نظر جسمی و قامتی زیان¬های غیرقابل جبرانی به همراه دارد. وزن کیف مدرسه و محتویات آن باید حداکثر بین ۵ تا ۱۰ درصد وزن دانش‌آموز باشد در حالی که برخی دانش‌آموزان کوله‌ها و کیف‌های حدود ۱۴ درصد وزن خود را حمل می‌کنند که آسیب‌های جدی جسمی به همراه دارد. به گفته پزشکان وقتی کوله‌پشتی سنگین باشد کودک بیش از حد پشت را قوس دار می‌کند یا سر و تنه‌اش را به جلو خم کرده تا بتواند وزن کیف را تحمل کند که این فشار روی عضلات گردن و پشت، سبب خستگی بیش از حد و آسیب می‌شود.
اشیای حجیم در صورت الزام باید طوری در کیف جاسازی شود که به پشت و کمر دانش‌آموز آسیب نرساند. چنان‌چه از کوله‌پشتی به‌عنوان کیف استفاده می‌شود،باید دو بند برای شانه و یک بند برای بسته شدن دور کمر داشته باشد. کارشناسان در این میان کوله‌هایی را که یک بند دارند عامل عدم تقارن ستون مهره‌ها و اختلال در توانایی طبیعی گیرندگی ضربه به وسیله ستون فقرات می‌دانند که موجب دردهای شانه، گردن و کمر در کودکان می‌شود. بر پایه این سخنان اگر کودک کوله را بر روی یک شانه حمل کند برای جبران وزن اضافی آن به طرف مقابل خم می‌شود که این مساله درد بخش فوقانی و تحتانی پشت و کشش عضلات شانه و گردن را به دنبال دارد.
کوله‌هایی که در محل بند شانه‌ها دارای بالشتک است، مناسب‌تر از دیگر کوله‌ها هستند. کوله‌پشتی باید حتی‌الامکان ساده، کوچک ومناسب سن و نیاز دانش آموز بوده و فاقد تزیینات و دستگیره‌های اضافی باشد. باید فقط وسایل و کتاب ضروری در کیف دانش‌آموز قرار گیرد و کیف‌های دارای یک بند به طور متناوب روی هر دو شانه جا به جا و یا توسط هر دو دست حمل شود. حتما دو بند کوله‌پشتی باید روی دو شانه دانش‌آموز قرارگیرد و سپس بند دور کمر او بسته شود. بندها باید متناسب با بدن دانش‌آموز تنظیم شود، به‌گونه‌ای که دقیقا کوله در ناحیه پشت قرار گیرد و خیلی سخت و یا شل نباشد. انتهای کوله‌پشتی نباید بیش از ده سانتی متر پایین تر از خط کمر دانش آموز قرار گیرد، دو بند شانه‌ها باید طوری تنظیم شود که کوله دقیقا در ناحیه پشت قرار گیرد، در غیر این صورت موجب متمایل شدن بدن به سمت جلو و به هم خوردن تعادل دانش آموز می‌شود.
*کارشناس امور تربیتی
