عباس اسدی*
ماه رمضان ارجمندترین و خجسته ترین هنگامه هستی است و خداوند آن را بر همه هنگامه های دیگر برتری بخشیده است. زیباترین تعبیر از این ماه، همانی است که پیامبر فرمود: این ماهی است که در آن، خداوند شما را به میهمانی خویش فراخوانده است. روزه داشتن، نگاهداری اندام های بدن و نیز اندیشه و گمان، از گناه، صدقه دادن به نیازمندان، فراوان خواندن قرآن، مهر ورزیدن به بی کسان و یتیمان و آمرزش خواهی از کارهای سفارش شده این ماه به شما می روند. شاید به همین خاطر است که بسیاری از مسئولان انتظامی، امنیتی و جامعه شناسان به اتفاق اذعان دارند که در ماه مبارک رمضان آسیب های اجتماعی رو به افول می کند و درصد قابل توجهی از میزان جرایم کاسته می شود. البته عده ای پا را فراتر از این گذاشته و می گویند نه تنها بخش عمده ای از انحرافات اخلاقی و آسیب های اجتماعی در ماه مبارک رمضان منصه بروز و ظهور نمی یابد، بلکه بسیاری از آسیب های دیرپا و ریشه دار نیز در این ماه، التیام می یابد و شماری از کدورت ها و نامهربانی ها و ناسپاسی ها جای خود را به مهربانی و گذشت و بخشش می دهد.
جامعه شناسان بر این باورند که با شروع ماه مبارک رمضان بخش عمده ای از جوانان باخود عهد می کنند گرد رفتار خلاف شرع و انسانیت نروند تا جایی که همین شیوه برای آن ها عادتی می شود که در ادامه و پس از ماه مبارک رمضان راه خیر و صلاح و انسان دوستی در پیش گیرند.دلیل این امر راهم باید در ایمان و اعتقادات مذهبی و ذاتی جوانان دانست. جوانانی که هرچند شاید از منظر ظاهری هیچ هماهنگی با آنچه بخشی از جامعه اسلام می داند،ندارند اما ایمان درونی و ذاتی آنان شرایط زندگی آنان را در این ماه به حدی تغغیر می دهد که دیگر آن جوان قبل نیستند و حداقل در این ماه کمتر به دنبال انجام معاصی می روند.
یکی دیگر از مزایای ماه مبارک رمضان که خود نقشی مهم در کاهش آسیب های اجتماعی در این ماه دارد ،تقویت بنیان و نهاد خانواده از طریق همزیستی بر سر سفره های افطار و سحری است تا جایی که اگر پیش از ماه مبارک رمضان خانواده های شاغل و درگیر کارهای روز مره فرصت می یابند تنها یک وعده غذایی آن هم به صورت نامنظم کنار یکدیگر باشند اما در ماه رمضان هر کس از اعضای خانواده در هر کجا که شاغل است تلاش می کند خود را به هنگام افطار سر سفره حاضر کند و همین وضعیت در هنگام سحری نیز تکرار می شود.
نهاد خانواده زمانی مستحکم و بنیان های آن تقویت می شود که اعضای خانواده فرصت بیشتری برای همدلی، همفکری، هم اندیشی و هم صحبتی با یکدیگر داشته باشند.
ماه مبارک رمضان این امکان را برای خانواده ها فراهم می آورد که بیشتر با هم باشند و از همین رهگذر است که امکان حرکت های تکروی _ که اغلب از دل آن جرم می خیزد- به حداقل می رسد.
روزه در تمام ادیان به معنای پرهیز و ترک آمده است و مردم تمامی ادیان با این عبادت به خداشناسی، تزکیه نفس، تعدیل اراده در امور دنیوی، رعایت اصول اخلاقی، بهداشتی و اجتماعی دعوت می شوند و این مهم تنها و تنها از طریق کانون خانواده محکم و محکم تر می شود. پ
انسان گرفتار در دنیای ماشینی امروز بیش از هر زمانی نیاز به آرامش و نقطه اتکا دارد و آداب رمضان اگر رعایت شود می تواند به او قدرت واقعی تسلط بر نفس، شهوت و غضب و گسستن زنجیرهای اسارت از بندگی تن را بدهد تا به آرامش برسد یکی از جاهایی که آدمی به آرامش می رسد کانون خانواده است. و ماه مبارک رمضان این امکان را بیش از سایر ماه ها فراهم می آورد. واقعیت این است که رمضان آدمی را در برابر سختی‌ها پایدار می کند و بر صبر و شکیبایی انسان می افزاید و دل را آنچنان صفا می دهد که در روزهای آخر ماه مبارک رمضان دلش نمی خواهد این آرامش را از دست بدهد.
حال و هوای معنوی ماه مبارک رمضان فراتر از هر ماه دیگر است. وقتی فکر می کنی نیمه شب در دل تاریکی، تقریبا تمامی جوانان همه رو به سوی یک قبله نشسته و دعا می خوانند و شب زنده داری می کنند، درهای رحمت الهی از هر زمانی گشوده تر است. وقتی می بینی حول و حوش غروب، هنگام اذان مغرب همه دست از کسب و کار می کشند و باز دوباره گردهم می آیند و رو به سوی یک معبود سر تعظیم فرود می آورند و به شکرانه انجام عبودیت خداوند در آن روز دعا می کنند از هر چه تعلق دنیاست خالی می شوی. به اعتقاد کمالی نسب رمضان و روزه داری آنچنان در سرزمین خاوران و به خصوص ایران تأثیر گذاشته که جزیی از ادبیات آن شده است.
*کارشناس امور تربیتی
