علی اصغر عنابستانی
نهمین نشست وزرای خارجی کشورهای مسلمان در سال ١٩٧٨ میلادی با تصویب پیشنهاد تشکیل سازمان آموزشی و فرهنگی مبتنی بر آموزه‌های قرآن کریم و سنت و هم‌راستا با آخرین مفاهیم و روندهای جهان برگزار شد. در پیشنهاد اولیه از اعضا خواسته شد تا ساز وکار آموزشی و علمی خود را برای عرضه به اعضای سازمان کنفرانس اسلامی ارائه کنند. در بند دوم با اشاره به ضرورت توسعه در میان کشورهای اسلامی، پیشنهاد شده بود تا سازمان‌دهی این امر به مرکزیت مکه مکرمه و برای ایجاد هماهنگی میان مراکز آموزش عالی و آکادمیک تشکیل شود. در دهمین نشست در سال١٩٧٩ تصمیم‌گیری برای تشکیل سازمان بین‌المللی علمی، آموزشی و فرهنگی اسلامی برای هماهنگی میان هیئت‌های تخصصی سازمان کنفرانس اسلامی در حوزه‌های فوق‌الذکر به مرکزیت مراکش انجام
گرفت سرانجام پس از طی فرایندی چهارساله، در سوم مه سال ١٩٨٢ میلادی و…
… با مصوبه سازمان کنفرانس اسلامی نخستین جلسه سازمان آیسسکو برگزار شد. سازمانی که با هدف اقدام مشترک امت اسلامی برای دستیابی به رشد علمی، آموزشی و فرهنگی تاسیس شد، اکنون پس از ٣۴سال طرح‌ها و برنامه‌های بسیاری را به اجرا گذاشته است. تشکیل کارگروه‌ها و کمیته‌های ویژه‌ای در حوزه علوم و فناوری، آموزش، علوم انسانی، فرهنگ، ارتباطات و ترجمه و کمیسیون‌های ویژه اقتصادی برای ضمانت اجرایی طرح‌ها و برنامه‌ها برای سازمانی به نمایندگی از ۵٧کشور اسلامی فرصت بسیار مغتنمی را فراهم آورده است. فرصتی که برای هم‌گرایی و هم‌افزایی امت واحده اسلامی می‌تواند ضمن تقویت کشورهای ضعیف‌تر به اتحادی شکست‌ناپذیر و توسعه‌ای متوازن منتهی شود. سازمان آیسسکو در راستای اهداف فرهنگی خود از سال ٢٠٠۵ نیز اقدام به برگزاری رویداد پایتخت فرهنگی جهان اسلام با تفکیک انتخاب سالانه سه شهر در حوزه غیرعربی، عربی و آفریقایی کرده است. اقدامی که با افزایش تعاملات و تبادلات میان جوامع اسلامی، می‌توانست آن‌ها را از حیث همبستگی درونی، اقتصادی و همچنین فرهنگی نزدیک‌تر و مستحکم‌تر کند. اما روند اتفاقات در جهان اسلام و اتخاذ سیاست‌های غرب‌گرایانه به ویژه در سال‌های اخیر موجب تعمیق شکاف میان امت اسلامی شده است. برنامه‌ریزی برای برگزاری اجلاس‌ها و برنامه‌های فرهنگی و غیرانتفاعی با توجه به چالش‌های منطقه به دستاویزی برای یارگیری در منطقه توسط متولیان این سازمان بدل شده است. سازمانی که با رویکرد علمی، آموزشی و فرهنگی تعریف شده است، امروز با سوگیری‌های سیاسی به تدریج کارایی خود را از دست می‌دهد. دکتر التویجری دبیرکل فعلی آیسسکو نیز در پیام خود به مناسبت تاسیس این نهاد،توجه به توسعه دانش را به عنوان راهکار مبارزه با خشونت و افراط‌گرایی در منطقه معرفی می‌کند. اما بررسی کارنامه متولیان و مسئولان سعودی این سازمان نشانی از تلاش یا حتی نیت آن‌ها برای گسترش روابط دیده نمی‌شود. در نمونه مشهد ٢٠١٧، مشاهده شد که چگونه با لابی عربستانی‌ها توانستند اجلاسیه وزرای فرهنگ و اطلاع‌رسانی کشورهای عضو را از مشهد به شهر کوچکی در سودان منتقل کنند. بی‌شک اقدامات بدون تدبیر و خصومت‌ورزانه سعودی‌ها در آینده نه‌چندان دور نه تنها موجب انشقاق امت اسلامی که باعث از بین رفتن اثرگذاری آنان در میان شرکا و هم‌پیمانان خود در منطقه خواهد شد. فرصت مشهد ٢٠١٧، پایتخت فرهنگی جهان اسلام نه‌تنها برای جمهوری اسلامی ایران که برای مسلمانان دریچه امیدی است که بتواند در طول یک‌سال چهره مترقی و رحمانی اسلام ناب محمدی(ص) را
عرضه کند.
*جانشین شهردار در امور «مشهد ٢٠١٧»
