اعتیاد واژه ای شاید ساده اما پدیده ای بس پیچیده و دهشتناک است که سایه تاریک آن سلامت افراد جامعه را تهدید میکند. اما به راستی حلقه گمشده پیشگیری از اعتیاد کجاست ؟
پاسخ ساده اما عمیق است: بلی خانواده !
صبح مشهد- از منظر روانشناختی پیشگیری از اعتیاد بلکه یک فرآیند چندوجهی است که از نهاد خانواده آغاز شده و تا سطح جامعه امتداد می یابد خانه، اولین مدرسه ای است که ما در آن درس زندگی می آموزیم نقش خانه در پیشگیری از اعتیاد بی بدیل است. کودکانی که در محیطی امن و صمیمانه رشد می یابند کمتر در معرض آسیبهای اجتماعی، از جمله اعتیاد قرار می گیرند
ارتباط موثر و گفت و گوی صادقانه و عاری از قضاوت بین اعضای خانواده ،ایجاد فضای امن برای ابراز احساسات و گوش دادن فعالانه به صحبت های فرزندان حس ارزشمندی را در آنها تقویت میکند.
آموزش مهارتهای زندگی و راهکارهای حل مسئله، مدیریت استرس ، آموزش مهارت های نه گفتن به کودکان و نوجوانان، آنها را برای رویارویی با چالشهای زندگی توانمند می سازد.
از سویی والدین خود با عدم گزایش به مصرف مواد مخدر و داشتن یک سبک زندگی سالم بهترین الگو برای فرزندانشان خواهند بود.
تاب آوری روانشناختی نیز واکسن درونی برای مقابله با اعتیاد است تاب آوری توانایی فرد را برای سازگاری مثبت در مواجهه با مشکلات، استرس ها و ناملایمات زندگی افزایش می دهد افرادی که از تاب آوری روانشناختی بالایی برخوردارند در برابر فشارهای همسالان، شکست های عاطفی یا مشکلات اقتصادی کمتر به مصرف مواد روی می آورند.
تقویت عزت نفس و افزایش احساس ارزشمندی و باور به توانایی های فردی عامل مهمی در محافظت از افراد در برابر اعتیاد است.
هدف گذاری و معنابخشی به زندگی به افراد انگیزه میدهد تا برای رسیدن به آمال و آرزوهای خود در زندگی تلاش کنند و از مسیرهای ناسالم دوری جویند.
خانواده حلقه گمشده پیشگیری از اعتیاد است اما بدون تردید پیشگیری از اعتیاد تنها وظیفه خانواده نیست؛ جامعه و نهادهای آموزشی نیز نقشی کلیدی دارند. مدارس ، دانشگاه ها، رسانه ها و سازمان های مردم نهاد، هر یک می توانند با برنامه های آگاه سازی و توانمندسازی افراد به پیشگیری از اعتیاد کمک شایانی نمایند
می توان با گنجاندن مباحث مربوط به پیشگیری از اعتیاد از جمله آموزش مهارتهای زندگی درسرفصلهای آموزشی در مدارس و همچنین فراهم کردن فضاهای تفریحی و ورزشی سالم و در دسترس برای جوانان و نوجوانان انرژی و هیجانات آنها در مسیرهای مثبت تخلیه شود و تا حدودی از ابتلای افراد به این بلای خانمان سوز پیشگیری کرد
در انتها می توان گفت پیشگیری از اعتیاد یک سرمایه گذاری بلندمدت در سلامت روان و آینده جامعه است در پازل پیشگیری از اعتیاد باید همه قطعات آن (خانواده،فرد، جامعه و نهادهای ذیربط) دست در دست یکدیگر در کنار هم قرار گیرند و با تقویت بنیان های روانی افراد و آموزش مهارت های زندگی و ایجاد محیط های حمایتی دیواری نفوذ ناپذیر در برابر اعتیاد بسازند.
امید آن که همه با هم نجات بخش زندگی خود و دیگران باشیم و فردایی روشن و زیبا و عاری از اعتیاد و سیاهی را برای یکدیگر رقم بزنیم.
مریم زواری-کارشناس ارشد مرکز مشاوره آرامش پلیس استان خراسان رضوی
