**بسم‌الله الرحمن الرحیم**
صبح مشهد- بخش تعاون به‌عنوان یکی از ارکان مهم اقتصاد جمهوری اسلامی، طبق سیاست‌های اصل ۴۴ و ۴۳ قانون اساسی، مأموریت دارد «عدالت اجتماعی و مشارکت مردمی» را تحقق بخشد. اما واقعیت‌های امروز نشان می‌دهد که این ظرفیت در کشور و بویژه استان خراسان رضوی هنوز به‌طور کامل فعال نشده است.
۱) وضعیت کنونی (بر اساس آمار رسمی)
* **۱۵,۷۳۳ تعاونی ثبت‌شده**، اما فقط **۷,۵۳۷ تعاونی فعال**.
* **رتبه سوم کشور** در تعداد تعاونی‌ها و **رتبه دوم** در تعداد اعضا (حدود **۳.۹ میلیون نفر**).
* **۹۱ هزار شغل مستقیم** ایجاد شده، اما نسبت به جمعیت استان کافی نیست.
* سهم تولید: **۱۰٪ فرآورده‌های دامی، ۸٪ زراعی، ۵٪ مرغ و تخم‌مرغ، ۲٪ معادن و نساجی**.
* سرمایه‌گذاری سالانه حدود **۲ هزار میلیارد تومان** و صادرات **۱۱۶ میلیون دلار**.
۲)نقاط قوت
* گستردگی عضویت مردمی.
* نقش جدی در کشاورزی، صنعت و صادرات.
* اشتغال‌زایی و امکان ورود به بازارهای بین‌المللی.
۳)چالش‌های اساسی
* **نیمی از تعاونی‌ها غیرفعال**؛ یعنی اتلاف سرمایه اجتماعی.
* **فقدان سند راهبردی استانی و شهرستانی** برای اجرای سیاست‌های ملی.
* **موانع قانونی و اداری**؛ صدور مجوزهای طولانی و قوانین ناکارآمد.
* ضعف در **پیوند با اقتصاد دانش‌بنیان و زنجیره‌های ارزش**.
*«هشدار و مطالبه»*
طبق سند توسعه تعاون، بایستی سهم این بخش به **۲۵٪ اقتصاد ملی** برسد؛ اما واقعیت در کشور و خراسان رضوی فاصله‌ای جدی با این هدف دارد. ادامه این روند، هم **اعتماد مردم به تعاونی‌ها را تضعیف می‌کند** و هم **فرصت بزرگ مردمی‌سازی اقتصاد** را می‌سوزاند.
از این رو در آستانه *هفته تعاون* مطالبات روشن از دولت و مجلس عبارتند از:
۱) **تدوین و تصویب فوری سند توسعه تعاون استانی** با اهداف کمی و زمان‌بندی مشخص.
۲) **احیای تعاونی‌های غیرفعال** با بسته‌های حمایتی (آموزش، تسهیلات، مشاوره).
۳) **اصلاح فوری قوانین و فرآیندهای اداری** برای کاهش بوروکراسی.
۴) **شفاف‌سازی مالی و نظارتی** برای بازگشت اعتماد عمومی.
۵) **حمایت از تعاونی‌های نوآور،دانش‌بنیان و صادرات محور**.
۶) **فرهنگ‌سازی مردمی** در رسانه‌ها و دانشگاه‌ها برای تقویت مشارکت اجتماعی.
*جمع‌بندی*
خراسان رضوی می‌تواند الگوی ملی تعاون باشد، اما تنها در صورتی که **تصمیم‌گیران به هشدارها توجه کرده و موانع جدی این بخش را برطرف کنند**. امروز فرصت است؛ فردا شاید دیر باشد.
✍️ *سید جواد رضویان راد*
رئیس خانه تعاونگران خراسان رضوی
۸ شهریور ۱۴۰۴
