نویسنده: دکتر محمد حسین محمددوست
صبح مشهد- بسیاری از کاربران اینترنت کشور از میزان فیلترینگ سایت‌ها گله داشته و بر این باورند که حجم سایت‌های فیلتر شده بالا است اما این که در کشورهای دیگر وضعیت فیلترینگ به چه شکل است و کدام کشورها در این زمینه سردرمدار محسوب می‌شوند هم نکته‌ای است که جای توجه دارد.
اگرچه کاربران نسبت به فیلتر شدن فضای مجازی گلایه هایی دارند اما به هر صورت محدودیت‌های اینترنتی تنها مختص ایران نیست و کشورهای مختلف دنیا در این زمینه اقدامات و راهکارهای مختلفی در نظر گرفته‌اند.
در کشور چین که مقام اول جهان از نظر تعداد کاربران اینترنت را داراست، نظارت گسترده ای بر محتوای اطلاعات سیاسی صورت می گیرد و کنترل جدی بر عقاید و اندیشه های متضاد با حکومت کمونیستی چین در وب حاکم است و به این منظور “پلیس اینترنت” در این کشور نیز با این هدف شکل گرفته است.
سانسور اینترنتی می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد، از فیلتر کردن و مسدود کردن محتوا گرفته تا نظارت مستقیم بر کامپیوتر کاربرانی که به محتوای خاصی دسترسی دارند. معمولاً دولت‌ها تعریف می‌کنند که چه چیزی باید مسدود شود و اجرای این فرآیند را خودشان برعهده می‌گیرند، البته گهگاه در این راه مشوق‌ها و مجازات‌هایی در نظر گرفته می‌شود و ارائه‌دهندگان سرویس‌های اینترنتی نیز در این زنجیره نقش مهمی را ایفا می‌کنند. اغلب ساده‌ترین راهکار حذف وب‌سایت‌هایی با محتوای غیرقانونی است که این کار صرفاً در صورتی که دامنه سرور در داخل کشور باشد امکان‌پذیر است.
اما عمده دلایل فیلتر کردن اینترنت در کشورهای مختلف را می‌توان در چهار تقسیم بندی کلی گنجاند: “مسائل سیاسی”، “مسائل اجتماعی”، ” مسائل امنیتی” و “مسائل اخلاقی”.
فیلترینگ اینترنت موضوعی پیچیده و چندبعدی است که تأثیرات آن می‌تواند بر جنبه‌های مختلف زندگی اجتماعی، فرهنگی و سیاسی هر جامعه‌ای محسوس باشد. در ادامه، به جزئیات بیشتری از مزایا و معایب فیلترینگ می‌پردازم:
آنچه باعث تفاوت مبنایی هر کشور برای فیلترینگ می‌شود، ارزش‌های بنیادین مورد توجه در هر مقوله در آن کشورها است. در مجموع می‌توان گفت تعداد کشورهایی که در منطقه و جهان به نحوی با مساله فیلترینگ و سانسور در اینترنت مواجه هستند نسبتاً قابل توجه است.
کشورهایی مانند سوئد، فرانسه وآلمان در قاره اروپا و کشورهایی مانند هند، عربستان، کره جنوبی، مالزی و در مجموع آسیا به عنوان بزرگترین قاره دنیا و نیز کانادا دارای گسترده‌ترین میزان تنوع فیلترینگ به شمار می روند و در نهایت گسترده‌ترین فیلترینگ تارنماهای اینترنتی دنیا مربوط به کشورهای کره‌ی شمالی، چین و عربستان است که تنها بخش کوچکی از تارنماهای ملی خود را برای دسترسی عموم فعال کردهاند.
مزایای فیلترینگ:
۱٫مانع افزایش سریع فسادهای اخلاقی
۲٫کاهش سستی ایمان در جامعه
۳٫مانع کلاهبرداری‌های کلان اینترنتی
۴٫مانع گسترش اطلاعات غلط و نادرست
۵٫مانع زیر سؤال رفتن شخصیت اشخاص
۶٫جلوگیری از ضربه‌های اقتصادی به سازمان‌ها و نهادها.
حفاظت از کودکان و نوجوانان:
کشورهای مختلف در سراسر جهان برای امن تر کردن محیط اینترنت و محافظت از کودکان در فضای مجازی، قوانین و مقررات خاصی را وضع کردهاند که شبکه‌های اجتماعی یا بازیگران حاضر در این حوزه در صورت تخطی از آنها جریمه می‌شوند.
قانون محافظت از کودکان در اینترنت برای مدارس و کتابخانه ها در ایالات متحده الزامی شده و از آنها می خواهد که برای محافظت از کودکان برابر محتوای آنلاین مضر از فیلترینگ استفاده کنند تا بتوانند از شرایط تامین مالی فدرال بهره مند شوند. این قانون در تاریخ ۲۱ دسامبر ۲۰۰۰ به امضا رسید و توسط دادگاه عالی ایالات متحده در ۲۳ ژوئن قانونی شد.
قانون حفاظت از کودکان در اینترنت الزاماتی را برای مدارس و کتابخانه‌های آمریکا فراهم می کند و از آنها می خواهد برای محافظت از کودکان محتوای مضر آنلاین را فیلتر کنند. این قانون در ۲۱ دسامبر ۲۰۰۰ به امضا رسید و در ۲۳ ژوئن ۲۰۰۳ توسط دادگاه عالی ایالات متحده قانونی تشخیص داده شد. سیپا یکی از لایحه‌هایی است که کنگره آمریکا برای محدود کردن قرار گرفتن کودکان در معرض هرزه‌نگاری و محتوای صریح آنلاین پیشنهاد کرد.
فیلترینگ می‌تواند به کاهش دسترسی کودکان به محتوای مضر، شامل پورنوگرافی، خشونت و داروهای غیرقانونی کمک کند. بسیاری از والدین از این روش به عنوان ابزاری برای ایجاد یک فضای امن‌تر آنلاین برای فرزندان خود استفاده می‌کنند.
