پروژه «ستی» تلاش می‌کند تا با روش‌های مختلفی ردپایی از تمدن‌های فضایی در کیهان پیدا کند که امضای فنی آن‌ها خواهد بود؛ در این مطلب روش‌های مختلف این شناسایی را بررسی کردیم
صبح مشهد_ براساس برخی برآوردها طول کیهان حدود ۹۳ میلیارد سال نوری برآورد می‌شود. یعنی اگر بخواهیم از یک سوی کیهان به سمت دیگرش برویم حتی با سرعت نور ۹۳ میلیارد سال زمان نیاز خواهیم داشت. بماند که میلیاردها کهکشان و در هر کدام میلیاردها سیاره وجود دارد. با این اوصاف کنجکاوی بشر مدام تحریک می‌شود تا بداند در کیهان به این بزرگی تنها تمدن هوشمند ما هستیم؟
وب‌سایت کانورسیشن با انتشار مقاله‌ای که بر اساس مطالعات و بررسی‌های دو اخترشناس پروژه جست‌وجوی هوش فرازمینی (مشهور به پروژه ستی) انجام شده، به موضوع ردپاها یا به‌اصطلاح «امضای فناوری» در یافتن حیات فرازمینی پرداخته است که در ادامه بخش‌هایی جالب از آن را مرور می‌کنیم تا بدانیم چگونه می‌توان تمدن‌های فضایی را در عالم شناسایی کرد؟
ارسال پیام «سلام» به کمک رادیو و لیزر
جست‌وجوی تمدن فرازمینی به صورت علمی، تاریخچه‌ای طولانی ندارد و تازه از ۱۹۵۹ آغاز شده است. در آن زمان، اخترشناسانی همچون گیوسپ کوکونی و فیلیپ موریسون نشان دادند که تلسکوپ‌های رادیویی ممکن است انتقال امواج رادیویی ساطع‌شده از زمین را در فواصل بین‌ستاره‌ای شناسایی کنند.
در همان سال، فرانک دریک، نخستین جست‌وجوی تمدن هوشمند فرازمینی را با نام «پروژه اوزما» آغاز کرد. او با چرخاندن یک تلسکوپ رادیویی بزرگ به سوی دو ستاره نزدیک مشابه خورشید، کوشید دریابد که آیا می‌توان سیگنال‌های رادیویی احتمالی را که از آن‌ها می‌آیند، تشخیص دهد یا خیر. پس از اختراع لیزر در ۱۹۶۰، ستاره‌شناسان نشان دادند که می‌توان نور مرئی را از سیارات دوردست نیز تشخیص داد. از نظر تاریخی، این نخستین تلاش‌های بنیادین برای شناسایی سیگنال‌هایی از یک تمدن احتمالی دیگر به‌شمار می‌رود.
تلاشی که اشتباه بود
در این دوران، بسیاری در پی یافتن سیگنال‌های متمرکز و قدرتمندی بودند که چه بسا عامدانه به سوی منظومه شمسی فرستاده شده باشند. از دید دانشمندان، این سیگنال‌های احتمالی را می‌شد به کمک روش‌های رایج در آن زمان آشکار کرد. اگرچه با توجه به محدودیت‌های فناوری در دهه ۱۹۶۰ میلادی، ستاره‌شناسان فکری جدی برای جست‌وجوی سیگنال‌های داخلی انتشار یافته مانند برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی روی زمین که به فضا نشت می‌کنند، نکرده بودند.
از نظر فیزیکی، یک پرتو ناشی از یک سیگنال رادیویی که با تمام قدرت آن به سمت زمین فرستاده شده باشد، ممکن است در مقایسه با پرتوهای نور معمولی، از فاصله بسیار دورتری تشخیص‌دادنی باشد؛ چیزی شبیه به تفاوت لیزر و لامپ ضعیف معمولی. جست‌وجو برای یافتن سیگنال‌های رادیویی و لیزری عمدی، هنوز هم از محبوب‌ترین راهبرد‌های پروژه «ستی» به شمار می‌رود. این رویکرد، فرض را بر این می‌گذارد که تمدن‌های فرازمینی با میل و اراده خودشان می‌خواهند با دیگر تمدن‌های دارای فناوری پیشرفته، از جمله حیات هوشمند زمینی، ارتباط برقرار کنند.
بشر به‌ندرت سیگنال‌های هدفمند و عامدانه به فضا ارسال می‌کند و برخی محققان با همین استدلال، می‌گویند که گونه‌های [فضایی] باهوش احتمالی نیز ممکن است درست مثل خودمان، از پخش امواجی که مکان و موقعیت آن‌ها را در عالم نشان می‌دهد، اجتناب کنند.
نشت امواج رادیویی
اگرچه انسان سیگنال‌های عمدی زیادی به کیهان ارسال نمی‌کند، بسیاری از فناوری‌هایی که امروزه بشر از آن‌ها استفاده می‌کند، خودبه‌خود امواج رادیویی بسیاری به فضا می‌فرستد. برخی از این سیگنالها اگر از ستاره‌ای نزدیک [به کره‌ای احتمالی] آمده باشند، برای تمدن‌های بیگانه دیگر تشخیص‌دادنی خواهند بود. شبکه‌ای بین‌المللی از برج‌های تلویزیونی مدام سیگنال‌هایی را در جهات مختلف منتشر می‌کند.
این سیگنالها به فضا نشت می‌کنند و ممکن است در یک سیگنال رادیویی تشخیص‌دادنی، هرچند نسبتا ضعیف، جمع شوند. پژوهش‌ها در این باره که آیا انتشار امواج از دکل‌های مخابراتی در بسامدهای رادیویی روی زمین، با استفاده از تلسکوپ‌های امروزی تشخیص‌دادنی است یا خیر، همچنان ادامه دارد. به گفته دانشمندان، تلسکوپ‌های رادیویی آینده قادر خواهند بود سیگنال‌های رادیویی ضعیف‌تر را با حساسیت ۵۰ برابر تلسکوپ‌های رادیویی کنونی تشخیص دهند.
با این حال، همه سیگنال‌های ساخت بشر چندان متمرکز نیستند. ستاره‌شناسان و سازمان‌های فضایی برای برقراری ارتباط با ماهواره‌ها و فضاپیماها در منظومه شمسی، از پرتوهای امواج رادیویی استفاده می‌کنند. هر تمدن فرازمینی فرضی که تصادفی و اتفاقی در خط دید این پرتوها قرار داشته باشد، احتمالا می‌تواند این سیگنال‌های مصنوعی را تشخیص دهد.
