بزرگداشت محمدجعفر یاحقی به همت انجمن پایندان، خردسرای فردوسی و قطب علمی فردوسی و شاهنامه، با حضور اساتید و دانشجویان ادبیات فارسی در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.
ایسنا خراسان رضوی نوشت: شب‌های بخارا که به پاسداشت بزرگان و پیشکسوتان ادبیات فارسی اختصاص دارد، شامگاه ۴ اسفندماه در دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی نشست ۶۵۵ خود را پس از مروری بر چند برنامه از جمله شب ملک‌الشعرای بهار، مهدی اخوان ثالث، محمدپروین گنابادی، غلامحسین یوسفی، علی اکبر فیاض و محمود فرخ، به بهانه پاسداشت محمدجعفر یاحقی آغاز کرد.
علی دهباشی در ابتدای برنامه با اشاره به اینکه محمدجعفر یاحقی نیاز به معرفی ندارد، به بیان فرازهایی کوتاه از زندگی علمی وی پرداخت و گفت: یاحقی در ۱۸ خرداد ۱۳۲۶ در فردوس متولد شد و در سال ۱۳۴۶ دوره متوسطه را با رتبه اول به پایان رساند و در همان سال وارد رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی شد.
وی ادامه داد: او در سال ۱۳۴۸ همکاری خود را با دکتر احمدعلی رجائی بخارائی در تدوین فرهنگ‌نامه قرآنی در آستان قدس رضوی آغاز کرد؛ در سال ۱۳۵۰ دوره کارشناسی را به اتمام رساند و در سال ۱۳۵۴ پس از پایان دوره کارشناسی ارشد به پیشنهاد دکتر غلامحسین یوسفی به عنوان مربی در گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی استخدام شد. پس از آن دکتر یاحقی در سال ۱۳۵۹ از پایان‌نامه دکتری خود با راهنمایی دکتر مهرداد بهار در دانشگاه تهران دفاع کرد و در سال ۱۳۷۲ به مرتبه استادی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد رسید.
سردبیر مجله بخارا بیان کرد: وی پس از تجربه فرهنگی موفق در مرکز خراسان‌شناسی به همراه جمعی از استادان و اهل فرهنگ خراسان، در سال ۱۳۸۴ مؤسسه فرهنگی خردسرای فردوسی را بنیاد نهاد که در زمینه‌های خراسان‌شناسی، ایران شناسی و فرهنگ و ادبیات فارسی فعالیت می‌کند. همچنین انتشار فصلنامه تخصصی پاژ از ثمرات اوست. افزون بر آن ریاست قطب علمی فردوسی و شاهنامه را عهده دارد و به عنوان عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز فعالیت دارد.
دهباشی عنوان کرد: از مهمترین آثار یاحقی می‌توان به فرهنگ اساطیر و داستان‌واره‌ها در ادبیات فارسی، تصحیح تاریخ بیهقی به همراه مهدی سیدی، تصحیح روضه‌الجنان، تفسیر قرآن در ۲۰ جلد به همراه مهدی ناصح، تصحیح حدیقه‌الحقیقه سنایی به همراه مهدی زرقانی و… اشاره کرد.
دکتر علی اشرف صادقی، زبان‌شناس و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز ضمن اشاره به همکاری با دکتر یاحقی در فرهنگستان و تصحیح متون، تنها به سه اثر از او که مستقیما در گروه فرهنگ‌نویسی کاملاً برگه‌نویسی شده اشاره کرد و گفت: اولین تفسیر مربوط به ابوالفتوح رازی است که در قرن ششم در ری نوشته شده و بسیار از گویش و زبان آن منطقه تأثیر پذیرفته است. کتاب دیگر که در سال ۱۳۵۵ انجام شده، ترجمه تفسیرگونه بسیار ارزشمندی از نسخه‌ای که مربوط به یکی از روستاهای اطراف نیشابور است بوده و به تفسیر شنقشی معروف شده است که گزاره بخشی از قرآن کریم است.
وی افزود: یاحقی به کمک شاگردانش طرح دکتر احمدعلی رجایی را که تدوین فرهنگ‌نامه قرآنی بود، پیش برد و در سال ۱۳۷۵ در ۴ جلد و یک نمایه منتشر کرد که دارای ارزش تاریخی و زبانی است. این کتاب که بر اساس حدود ۱۳۵ قرآن خطی محفوظ در آستان قدس رضوی صورت گرفته از لحاظ توجه به واژگان فراموش شده زبان فارسی و تلفظ‌های خاصی از واژه‌ها که در زبان فارسی کهن و امروز داریم، بسیار ارزشمند است.
پس از آن بخشی از پیام‌های ویدئویی استادان داخلی و خارجی در تجلیل شخصیت علمی، فرهنگی دکتر یاحقی از افغانستان، تاجیکستان، آسیای میانه، هند، ونیز، آمریکا و … به نمایش درآمد.
در ادامه این نشست قطب‌الدین صادقی، نویسنده و کارگردان سینما و تئاتر با بیان ارادت ۳۰ ساله به دکتر یاحقی اظهار کرد: به لطف و توجه او بوده که توانسته‌ام چندین کار نمایشی در حوزه شاهنامه و تاریخ بیهقی انجام دهم.
وی به بیان چهار ویژگی دانش، پژوهش، بینش و روش در یاحقی پرداخت و گفت: اولین کار او شناخت فرهنگ کلاسیک، زبان و توسعه آن است. در توسعه زبان و ادبیات است که برخلاف آنچه در افواه است، همنوایی و سازگاری اجتماعی همیشه سازنده نیست، بلکه ویرانگر است و این کار زبان و ادبیات است که یک بیان و راه تازه بتواند جهان را به گونه‌ای دیگر ببیند، بسراید، بنویسد و تصور کند. اگر اینگونه نباشد، باید منتظر مرگ خلاقیت بود.
