زنان نقش مهمی در حفاظت از محیط زیست کوهستان و توسعه اجتماعی و اقتصادی دارند. آنان مدیران اولیه منابع کوهستانی، حافظان دانش سنتی و متخصصان طب سنتی هستند.
صبح مشهد- روز جهانی کوهستان هر سال ۱۱ دسامبر برای افزایش آگاهی در مورد اهمیت کوه‌ها در زندگی جشن گرفته می‌شود که تغییرات مثبتی را برای مردم و محیط‌های کوهستانی در سراسر جهان به ارمغان می‌آورد. این روز بر فرصت‌ها و توسعه کوه‌ها تمرکز دارد؛ همچنین به مردم در درک نقش کوه‌ها در محیط زیست و تاثیر آن بر زندگی آموزش می‌دهد. این روز هر ساله با موضوع خاصی جشن گرفته می‌شود و موضوع امسال، این بود که زنان کوه‌ها را جابه‌جا می‌کنند. زنان نقش اساسی در حفاظت از محیط زیست و توسعه اجتماعی و اقتصادی در مناطق کوهستانی دارند.
سال ۲۰۲۲ همچنین سال بین‌المللی توسعه پایدار کوهستانی است که توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد اعلام شده است و البته بیستمین سالگرد مشارکت کوهستانی، اتحاد سازمان ملل متحد برای بهبود زندگی مردم کوهستان و حفاظت از محیط‌های کوهستانی در سراسر جهان است.
فائو به مناسبت روز جهانی کوهستان در سال جاری، مطالعه‌ای به نام زنان کوهستانی، چالش‌ها، تاب‌آوری و قدرت جمعی منتشر می‌کند. این مطالعه داستان‌ها و صدای زنان کوهستانی را با تمرکز بر مناطق روستایی و گردشگری کوهستانی برجسته می‌کند.
کوه‌ها از جالب‌ترین ویژگی‌های زمین‌شناسی در جهان است. مناطق کوهستانی حدود یک‌چهارم سطح زمین را پوشش می‌دهد. آن‌ها منابع مهم آب شیرین، مراکز تنوع زیستی و فرهنگی همچنین دانش سنتی است و یک‌چهارم جمعیت جهان را در خود جای داده‌اند. حوضه‌های رودخانه‌ای با سرچشمه‌ها در کوه‌ها آب شیرین را برای بیش از نیمی از بشریت تامین می‌کنند بنابراین کوه‌ها اغلب به عنوان برج‌های آبی جهان شناخته می‌شود.
گرم شدن هوا در تمام رشته کوه‌های اصلی رخ داده که بر سطح یخبندان و عمق برف تاثیر گذاشته است. یخچال‌های طبیعی کوهستانی به جز چند استثنا با سرعت بی‌سابقه‌ای در حال عقب‌نشینی است. سازمان ملل عنوان کرد که کوه میزبان حدود نیمی از نقاط داغ تنوع زیستی جهان و ۳۰ درصد از کل مناطق کلیدی تنوع زیستی است. بیش از نیمی از زندگی روزمره بشر به آب شیرین کوهستان متکی است.
زنان کوه‌ها را جابه‌جا می‌کنند
کوه‌ها نه‌تنها برای ساکنان بلکه برای میلیون‌ها نفری که در مناطق پست زندگی می‌کند نیز مهم است. آن‌ها منابع اصلی رودخانه‌های جهان محسوب می‌شود. همچنین نقش مهمی در چرخه آب دارد.
حقایق جالبی در مورد کوه‌ها به عنوان زیباترین سازه‌های طبیعت وجود دارد. آن‌ها منابع تفریح و منابع کشاورزی است و فضای کافی را در دامنه‌ها برای تولید فراهم می‌کند. کوه‌ها نقش مهمی در چرخه آب دارد. بارش برف در کوهستان، آب مورد نیاز سکونتگاه‌ها، کشاورزی و صنایع پایین دست را تامین کند. در واقع در مناطق نیمه‌خشک و خشک حدود ۹۰ درصد رودخانه از کوه‌ها سرچشمه می‌گیرد.
آبی که از کوه‌ها می‌آید منبع برق آبی نیز هست. چوب کوهستان نیز به روش‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به دلیل تغییرات اقلیمی و بهره‌برداری بیش از حد، کوه‌ها با خطر مواجه هستند؛ بنابراین حفاظت از کوه‌ها یک عامل مهم است.
افزایش تنوع آب و هوا، همراه با کمبود سرمایه‌گذاری در کشاورزی کوهستانی، مردان را به مهاجرت در جستجوی معیشت جایگزین سوق داده و زنان وظایف بسیاری را بر عهده گرفته‌اند که قبلا توسط مردان انجام می‌شد اما به دلیل فقدان قدرت تصمیم‌گیری و همچنین دسترسی نابرابر به منابع، پنهان باقی می‌مانند و هدف برجسته کردن اهمیت آن‌ها در اقتصاد کوهستانی است.
گردشگری کوهستانی در طول سال‌ها محبوبیت زیادی پیدا کرده است. مردم تمایل خود را به بازدید از کوه‌ها نسبت به مناطق پست نشان می‌دهند. این یک نشانه مثبت برای مردمی است که در آنجا زندگی می‌کنند زیرا گردشگری به اقتصاد کمک می‌کند.
مقاصد کوهستانی حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از گردشگری جهانی را جذب می‌کنند. گردشگری در این مناطق می‌تواند به حفظ و ارزش‌گذاری اکوسیستم‌های کوهستانی و تنوع زیستی آن کمک کند؛ همچنین از اقتصادهای محلی و سیستم‌های غذایی حمایت کند اما کوه‌ها تحت فشار بی‌سابقه‌ای در نتیجه تغییرات آب و هوا و تخریب محیط زیست هستند.
با این حال مسافران باید در طول سفر، تقدس کوه‌ها را زنده نگاه دارند زیرا اگرچه گردشگری کوهستانی به رشد اقتصادی کمک می‌کند اما در نتیجه اقدامات زیست‌محیطی بی‌دقت بازدیدکنندگان با تخریب اکوسیستم‌های کوهستانی نیز همراه خواهد شد. هر کسی موظف به حفاظت از محیط زیست و حفظ تنوع زیستی آن است.
منبع: ایسنا خراسان رضوی
