کارشناس ناظر معاونت اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: مرمت بازار فرش مشهد تا پایان پاییز به پایان خواهد رسید. مرمت فضای داخلی مغازه‌ها به عهده کسبه است و آن‌ها نیز به انجام مرمت فضای داخلی مغازه‌ها تمایل دارند.
به گزارش صبح مشهد، وفا ثابتی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص زمان پایان مرمت بازار فرش مشهد اظهار کرد: البته مرمت فضای داخلی مغازه‌ها مستلزم هماهنگی با شهرداری است زیرا شهرداری نهاد صادرکننده مجوز مرمت است.
وی افزود: صدور مجوز مرمت در صلاحیت سازمان بازآفرینی فضای شهری شهرداری و کمیته بازآفرینی فضای شهری بوده که پس از تصویب شورای شهر تشکیل شده است. این کمیته جهت ارائه مشوق‌ها و تسهیلات به مالکان آثار تاریخی و آثار واجد ارزش مانند وام و پروانه رایگان مرمت تشکیل شده است. فرایند کار هم به گونه‌ای است که تقاضای کسبه در این کمیته مطرح و بررسی می‌شود و در نهایت شهرداری پروانه را به صورت رایگان برای کسبه بازار فرش صادر خواهد کرد.
ثابتی بیان کرد: در حال حاضر فرآیند پیگیری صدور این مجوزها طولانی شده است. جلسه اول این کمیته برگزار و جلسه بعدی به پس از تکمیل اطلاعات موکول شده است. در جلسات آتی نیز در خصوص وضعیت مرمت فضای داخلی مغازه‌ها تعیین تکلیف خواهد شد. همچنین تعدادی از کسبه نیز معارض این طرح هستند و اعتراض‌هایی به فرآیند انجام کار دارند. شهرداری در تلاش برای متقاعد کردن این گروه از کسبه نیز هست.
وی در خصوص فرآیند مرمت فضای داخلی مغازه‌ها نیز گفت: ابتدا کسبه از مشاوران مورد تایید اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی برای تهیه طرح مرمت مشاوره می‌گیرند. پس از تهیه طرح، آن در اداره کل میراث فرهنگی استان تایید می‌شود. سپس طرح به مالک و شهرداری ابلاغ می‌شود تا مجوزهای ساختمانی صادر شود.
کارشناس ناظر معاونت اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: تامین هزینه‌های مرمت بازار بر عهده شهرداری است. هزینه‌های مرمت فضای داخلی مغازه‌ها نیز بر عهده مالکان است اما هزینه‌های مربوط به تهیه طرح مرمت آن‌ها را شهرداری پرداخت می‌کند. شهرداری حدود ۱۰ میلیارد تومان بودجه به این کار اختصاص داده که تا امروز حدود هفت میلیارد تومان از این مبلغ هزینه شده است.
بازار فرش یادگاری از دوره تیموری
وی با تاکید بر اینکه بر حفظ هویت اجتماعی و تاریخی بنا بسیار توجه شده، بیان کرد: آثاری متعلق به دوره تیموری در عمق چهار متری بازار فرش کشف شده است. امکان مرمت بنا بر اساس سبک معماری دوره تیموری نیست زیرا شواهد مورد نیاز در دست نیست و وضعیت کنونی اجازه این کار را نمی‌دهد.
ثابتی تصریح کرد: طبق مطالعاتی که انجام شده طرح مرمت این بازار با توجه به سبک معماری دوره ناصری و طبق ویژگی‌های کالبدی زمان قاجار تنظیم شده است. گنبدها، پوشش آجری و ستون‌های بازار مطابق با دوره قاجار مرمت و بازسازی خواهد شد. همچنین کف بازار در دوره ناصری حدود ۴۰ تا ۵۰ سانتیمتر زیر کف فعلی بازار قرار دارد.
وی با تاکید بر اینکه پیمانکار صلاحیت فعالیت در زمینه ابنیه تاریخی و عمرانی را دارد، گفت: کار به صورت مدیریت پیمانی انجام می‌شود؛ به این معنا پیمانکار صاحب صلاحیت که شرایط لازم را احراز کرده و مجوز سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی را دارد، به عنوان همیار سازه، گروه‌های کوچک پیمانکاری متخصص و استادکارهای هر بخش را شناسایی کرده و به کار می‌گیرد.
پایان تقریبی مرمت بازار سرشور
ثابتی در خصوص مرمت بازار سرشور عنوان کرد: عملیات مرمت و بازسازی بازار سرشور تقریبا تمام شده است. این ۲ بازار در گذشته در قالب یک بازار و گذر تاریخی بود. زمان پهلوی با ایجاد یک خیابان، گسستی بین این ۲ ایجاد شد. بازار فرش در فهرست آثار ملی ثبت شده اما بازار سرشور در فهرست آثار ملی ثبت نشده است؛ در نتیجه اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی در مرمت این بازار دخالتی نکرده است.
وی افزود: شهرداری منطقه هشت با مشورت گرفتن از مشاوران ذی‌صلاح و اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی برای مرمت بازار سرشور اقدام کرده و پس از تصویب طرح به مرمت آن پرداخته است.
ساماندهی بازار سرشور بدون دخالت به بدنه اصلی
ثابتی با بیان اینکه تفاوت‌هایی در مرمت این ۲ بازار وجود دارد، اظهار کرد: در بازار فرش خود بدنه و جداره اصلی بازار با توجه به شواهد و مستندات دوره قاجار و به همان سبک مرمت و بازسازی می‌شود اما در بازار سرشور یک پوسته با فاصله از جداره اصلی بازار به عنوان بدنه ساخته شده است.
وی اضافه کرد: در ساماندهی و بازپیرایی بازار سرشور در بدنه اصلی دخالت نشده و ستون‌ها با فاصله ایجاد شده است؛ این ستون‌ها بالا رفته، جداره‌ای را ساخته و پوششی روی بازار ایجاد شده است.
ثابتی بیان کرد: این پوسته در برخی مکان‌ها به صورت پوشش آجری ساخته شده و در برخی از مکان‌ها که بناهای دیگر مانع ایجاد پوشش آجری و گنبدی بوده، به سبک و شیوه دیگری ایجاد شده است و شکلی معاصرتر دارد. بنابراین سقف بازار تلفیقی از سقف آجری قدیمی و سقف جدید است.
فضای داخلی مغازه‌های بازار سرشور مرمت نمی‌شود
ثابتی در خصوص مرمت فضای داخلی مغازه‌های بازار سرشور تصریح کرد: بازار فرش یک بازار تخصصی فرش است اما بازار سرشور دارای تنوع کسب و کار و واحدهای صنفی است. به همین دلیل نیازی به مرمت فضای داخلی واحدهای صنفی نیست.
وی عنوان کرد: بازار فرش دارای ارزش‌های معماری و تاریخی بیشتری نسبت به بازار سرشور است. هرچند که گذر سرشور گذری واجد ارزش‌های تاریخی شناخته و در فهرست بناهای دارای ارزش تاریخی نیز ثبت شده است. در نقشه‌هایی که اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی تنظیم کرده، این موضوع مورد توجه قرار گرفته است.
