کلاهبرداری ۱۰۰ میلیارد ریالی یک خواستگار مجازی از ۴۰۰ دختر بهانه‌ای شد تا از واکنش اصولی به ابراز علاقه‌های نامناسب در شبکه‌های‌اجتماعی بگوییم
نویسنده : سیده زهرا جلیل هاشمی | روان‌شناس
صبح مشهد– همه چیز از رد و بدل شدن چند پیام عاشقانه در پی‌وی یا دایرکت شخصی دختر و پسرها شروع می‌شود. سپس دو طرف در حالی که شاید خودشان هم باورشان نشود، به یکدیگر علاقه‌مند می شوند و نه تنها تصمیم به ادامه ارتباط بلکه با اعتمادی ساده‌لوحانه، تصمیم به ازدواج هم می‌گیرند! به‌تازگی، خبری در همین زمینه در شبکه‌های اجتماعی پربازدید شد که فرمانده انتظامی شهرستان شیراز با اعلام دستگیری فردی که از طریق فضای‌مجازی، زنان را با وعده خواستگاری فریب داده و از طریق حساب‌بانکی آنان کلاهبرداری کرده بود، گفت: «متهم در بازجویی اولیه به ارتکاب ۱۰۰ میلیارد ریال کلاهبرداری از حدود ۴۰۰ شهروند اقرار کرده و تاکنون ۶۰ نفر از شاکیان برای پیگیری به کلانتری مراجعه کرده‌اند.»(منبع خبر: مهر) حالا سوال این است که چرا به یک خواستگار مجازی اعتماد می‌کنیم و دربرابر چنین پیام‌های حاوی ابراز علاقه در شبکه های اجتماعی باید چه واکنشی نشان داد؟
دخالت‌دادن فضای‌مجازی در رفتارهای اجتماعی
در گذشته و زمانی که استفاده از فضای‌مجازی آرام آرام در میان مردم باب شد، هدف از آن صرفا سرگرمی و پر کردن اوقات‌فراغت بود اما به مرور، بخش اصلی زندگی حقیقی افراد را پر کرد و بسیاری از مبادلات تجاری و فعالیت‌های اقتصادی افراد از این طریق انجام می‌شود. اما آیا دخالت‌دادن فضای‌مجازی به رفتارهای اجتماعی صحیح است و آیا می‌توان فضای‌مجازی را جایگزین روابط و مناسبات با هم‌جنس یا جنس‌مخالف برای آشنایی و ازدواج در محیط اجتماعی کرد؟ واضح است که شبکه‌های اجتماعی بستر مناسبی برای آشنایی با دیگران، آن هم برای گرفتن تصمیم‌های مهمی مانند انتخاب همسر یا شریک اقتصادی نیست و نمی‌توان به اطلاعاتی که افراد از خودشان ارائه می‌دهند، اتکا کرد.
اعتماد به ظاهری غیرواقعی و فیلتر شده
در این بین و اگر در گفت‌و‌گوها با جنس مخالف، احساس اشتراک نظر و تفاهم کردیم و علاقه‌ای بین دو طرف ایجاد شد و طرف‌مقابل پیشنهاد ازدواج و خواستگاری خود را مطرح کرد، در مقابل این پیشنهاد چه کار باید کرد و تا چه اندازه می‌توان به او اعتماد کرد؟ مسئله اصلی در این سبک رابطه، اعتماد به طرف مقابل است. واقعاً چطور می‌توان به فردی بدون دیدن ظاهر واقعی و رفتار اجتماعی او به صرف صحبت و گفت‌و‌گو و دیدن چند عکس و فیلم فیلتر شده، اعتماد کرد چرا که افراد در فضاهایی مانند اینستاگرام واقعیتی از خود به نمایش می‌گذارند که دوست دارند به آن شکل دیده شوند. پس از آن، ارتباط در آن فضاها شکل می‌گیرد چون دو طرف احساس می‌کنند که احتمالا یکدیگر را نخواهند دید، به راحتی صحبت می‌کنند و درباره خصوصی‌ترین بخش‌های زندگی خود، نکاتی را بیان می کنند و همین ماجرا، احتمال درخواست و گرفتن پول به صرف نیاز به کمک و دوستی یا حتی به شکل اخاذی و باج‌گیری را بالا میبرد.
۲ توصیه برای نیفتادن در چنین دام‌هایی
یکی از مشکلاتی که افراد به خصوص جوان‌ها و نوجوان‌هایی را که هنوز به سن تشخیص درست نرسیده‌اند به سمت این روابط میبرد، تنهایی افراد، کم‌شدن دورهمی‌های دوستانه و مجالس فامیلی و فرو رفتن افراد در لاک تنهایی خود و پناه بردن اشتباه به گوشی‌های تلفن‌همراه و فضای‌مجازی است. اما باتوجه به این که بیشتر افردی که در این دام‌ها گرفتار می شوند، دخترهای نوجوان و جوان هستند چطور می‌توان از بروز این حوادث در جامعه جلوگیری کرد؟
افزایش سواد رسانه‌ای دخترهای نوجوان و جوان
باید توجه داشت که نمی‌توان در مقابل موج شدید استفاده از فضای‌مجازی قرار گرفت و بیشتر جوانان تحت تاثیر جو جامعه به صفحات مختلف می‌روند. بنابراین باید سواد رسانه‌ای افراد را بالا برد و برای این کار به تدوین جزوات آموزشی و فیلم‌های کوتاه با محتوای آموزشی توسط جامعه‌شناسان، روان‌شناسان و دیگر افراد متخصص، نیاز هست .
همچنین والدین باید با آگاه کردن فرزندشان، اطلاعات درستی درباره ابراز علاقه‌های نامناسب در فضای مجازی به او بدهند.
داشتن حد و مرزهایی برای روابط خود
هر چند توصیه جدی ما پیشگیری و برقرار نکردن چنین روابطی است اما قبل از برقراری روابط به هر شکلی در این فضا، حد و مرزهایی برای خود قرار دهید مثلا به هیچ عنوان درباره این مسائل صحبت نخواهم کرد یا صحبت را از این حد بیشتر پیش نخواهم برد یا پولی را به هیچ وجه به شخصی پرداخت نخواهم کرد. هر فردی باید تا قبل از کسب آشنایی کامل از طرف مقابل، به او اعتماد نکند تا برای خود و خانواده‌اش، دردسرساز نشود.
