سفر به آمریکا بدون پاسپورت!/ عدم صیانت در فضای مجازی آبروی افغانستان را به تاراج برد

واکاوی یک فضای رسانه ای در افغاتستان امروزی

نویسنده: نرجس محمدی دانشجوی دکتری علوم ارتباطات

صبح مشهد– همه چیز از یک شایعه در فضای مجازی و سپس در فضای واقعی افغانستان شکل گرفت، با این عنوان: “سفر به آمریکا بدون پاسپورت!” شایعه‌ای که یک سناریو از پیش تعیین شده بود، این شایعه در بین مردم قوت گرفت که باور کردند و به سمت فرودگاه کابل هجوم بردند، دوربین‌های بسیاری این لحظات را ثبت و ضبط کرد و برای مردم جهان این را تداعی کرد که مردم افغانستان به هر قیمتی حتی آویزان شدن از بال هواپیما، می‌خواهند همراه آمریکایی‌ها بروند و کشور بی ثبات خود را ترک کنند.

از طرف دیگر آمریکا با خروج اسفناک خود از افغانستان و ایجاد این سناریو به مردم جهان نشان داد، که ما تا زمانی‌که در افغانستان بودیم، همه چیز آرام و با نبود ما کشور افغانستان دچار هرج و مرج شده، و دوم افغانستانی‌ها قلبا ما را دوست دارند و حاضرند برای بودن با ما بمیرند این ما هستیم که تصمیم به رفتن گرفتیم.

اما واقعیت این است که آمریکایی‌ها در این ۲۰ سال، حدودا ۶۹ هزار مردم افغانستانی که شامل زن و کودکان غیر نظامی، ۷۲ روزنامه نگار و ۴۴۴ نفر از نیروهای بشردوستانه را به شکل‌های مختلف کشته و بسیاری از منابع و ثروت افغانستان را به تاراج برده است.

از طرفی دیگر، اینترنت بسیار ارزان و تقریبا رایگان در افغانستان مسلما به خاطر علاقه به مردم افغانستان نیست، بلکه آمریکا بتواند روی افکار مردم جهت‌دهی و کنترل کند، با خروج آمریکا به یکباره کلی از فیلم‌های طالبان در سال‌های گذشته و حتی فیلم‌های خشونت آمیز سایر کشورها به افغانستان نسبت داده شده، در فضای مجازی منتشر شد، همه یک هدف دارند، جنگ داخلی در میان افغانستان تشدید شود، مردم و قومیت‌های مختلف با یکدیگر جنگ کنند، و اختلافات فراموش شده دوباره شعله ور شود و ذهنیت مردم از طالبان آن ذهنیت ۲۰سال پیش شود، در صورتی که برای همه ثابت شده طالبان با ۲۰سال گذشت خود، تغییر روش داده، خوب یا بد، طالبان از درون مردم افغانستان است که به شدت با حضور آمریکایی‌ها در این کشور مخالف است.

به اذعان خود مردم افغانستان، آمریکایی‌ها بی دلیل انسان می‌کشند، و شرایط جامعه را به شدت وخیم کرده بودند که حاضر بودند با طالبان سازش کنند اما آمریکا برود.

از آن سوی کره زمین، آنجلینا جولی بازیگر آمریکایی اعلام می‌کند به اینستاگرام آمده و ناجی مردم افغانستان است و نامه‌ای از دختر بچه افغان را که به دستش رسیده، منتشر کرده و می گوید این دختر با من درد دل کرده و دسترسی به شبکه‌های اجتماعی ندارد.

چند ابهام دارد، یک دختر بچه افغانستانی چه طور نامه نوشته و به دست این بازیگر رسانده!، دوم چه طور به زبان آمریکایی نوشته! همه می‌دانیم که حداقل امکانات در کشور افغانستان وجود دارد، و اگر مردم افغانستان دسترسی به شبکه‌های مجازی ندارند، این دختر بچه نامه‌اش را چه طور به دست این خانم بازیگر رسانده؟ اصلا آیا دختر بچه‌ای که در افغانستان به مدرسه می‌رود، خانم آنجلینا جولی را می‌شناسند و می‌داند باید از او تقاضای کمک کند؟ آیا دختر بچه به مشکلات روز کشورش مسلط است که با خانم جولی در میان گذاشته؟ چرا این خانم آمریکایی در این سال‌ها برای آن ۶۹ هزار زن و کودک که در مراسم‌های عروسی، مذهبی و مدرسه مورد هدف آمریکایی‌ها قرار گرفتند، دلش نسوخته؟

آمریکا در بازی رسانه‌ای شگردهای مختلفی را ایفا می‌کند، اما همین بازی در ایران شکست خورده است، برای ایرانیان ثابت شده برخی از سلبریتی‌ها دلسوز مردم نیستند و در نتیجه جایگاهی بین مردم ندارند هر چند برخی از سلبریتی‌ها کارهای غیر حرفه‌ای خارج از گود همچنان انجام می‌دهند که البته مردم خیلی توجهی به آنان ندارند علتش این است که پشت پرده آنها، توسط رسانه‌های مختلف که عموما مردمی است، آشکار می‌شود، اما در افغانستان فضا فرق می‌کند، به علت عدم سواد رسانه‌ای هر چیزی را باور می‌کنند، انها بیش از آنکه متوجه راست و دروغ اخبار باشند سریع آن را منتشر می‌کنند، و متاسفانه رزمندگان رسانه‌ای ندارند، که راست و دروغ بودن آن را ثابت و منتشر کند.

افغانستان بیش از هر چیز دیگری به رزمندگان رسانه نیاز دارند، تا بتوانند دروغ‌های رسانه‌های معاند را شناسایی و اطلاع رسانی کند. متاسفانه برخی از مردم افغانستان که در کشورهای مختلف از جمله ایران ساکن هستند با دیدن چنین تصاویری احساس شرمساری کردند و بسیاری از افراد بدون اطلاع از اوضاع، مردم افغانستان را شماتت کردند، ما به عنوان یک کشور متمدن بیاییم بر خلاف جامعه جهانی با مردم افغانستان همدردی کنیم و از ارسال این تصاویر به یکدیگر بپرهیزیم، اما باید بپذیریم که تصاویر ارسال شده از فرودگاه کابل آبروی یک کشور را در عرصه جهانی به تاراج برد.

توضیحات در این مسئله بسیار زیاد است، اما جمله امام خمینی (ره) پایانی خوبی برای این یادداشت است، ” ما از شرّ رضاخان و محمدرضا خلاص شدیم، لکن از شر تربیت یافتگان غرب و شرق به این زودی‏ها نجات نخواهیم یافت”