نویسنده : صدیقه رضوانی نیا،کارشناس ارشد علوم ارتباطات
سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به عنوان مهم ترین رویداد حوزه کتاب در پایتخت به نیمه راه رسیده و علاقمندان یارمهربان فقط تا ۲۲ اردیبهشت فرصت دارند در مصلای بزرگ امام خمینی به تماشای تازه های نشر کشور بروند.در میان کتاب های عرضه شده در نمایشگاه بزرگ تهران، کتاب های دینی از جمله کتاب های رضوی قطعا فکر خیلی از مخاطبان را به خود مشغول کرده است تا بر اساس علایق شان کتاب های خوب حوزه رضوی را مطالعه کنند.
در همه سالهایی که از هجرت تاریخی حضرت امام رضا(ع) به سرزمین ما می گذرد کتاب های امام رضایی فراوانی نگاشته شده که برخی از آنها به زبان خاص و برای مخاطبان خاص نوشته شده و برخی هم زبان عامیانه و همه پسند دارند که برای مخاطب عام تالیف شده اند.
در دسته اول می توان کتاب های علمای بزرگ جهان اسلام مثل عیون اخبار الرضا تالیف عالم بزرگ جهان تشیع مرحوم شیخ صدوق که قبرش در شهر ری تهران واقع شده یا رساله ذهبیه که احادیث پزشکی حضرت را در بر می گیرد قرار داد. این دسته از کتاب ها بیشتر توسط محدثان، مورخان، عالمان علم رجال و.. و اغلب به زبان عربی که زبان علمای جهان اسلام است؛نوشته شده اند که بیشتر سندیت تاریخی دارند و در طول تاریخ همواره منبع نگارش کتاب های بسیاری درباره امام هشتم شیعیان قرار گرفته اند.
اما در دسته دوم که کتاب هایی برای مخاطبان عام هستند می توان از زندگی نامه های رضوی نام برد که سیره نویسان متقدم و متاخر مسلمان نوشته اند که از آن جمله می توان مجموعه «سیره الامام علی بن موسی الرضا(ع)» تالیف عالم بزرگ حوزه نجف و از سیره نویسان شهیر معاصر جهان تشیع، مرحوم علامه محمد باقر شریف القرشی را نام برد که او چند سال پیش و در سال های پایانی حیات مبارکش، به پاس نگارش این اثر ارزشمندش درباره امام هشتم در اختتامیه جشنواره بین المللی بین المللی امام رضا(ع) در مشهد تجلیل شد.علامه محمد حکیمی نیز مجموعه ارزشمندی با دسته بندی منظم درباره احادیث امام رضا(ع) در سال های اخیر تالیف کرده که اثر ارزشمندی در حوزه کتاب های رضوی به شمار می رود.
در حوزه تفسیر قرآن نیز امام رضا(ع) احادیث فراوانی دارند که هنوز جای تعمق و واکاوی دارد. یادم هست علامه شیخ ابراهیم یعقوب زکزکی در آخرین سفرش به ایران که میهمان جشنواره بین المللی امام رضا(ع) بود و پس از آن شیخ در حرکتی ناجوانمردانه به زندان ارتش نیجریه افتاد؛ در اختتامیه بخش بین الملل جشنواره امام رضا(ع) که به میزبانی سازمان فرهنگ و ارتباطات در تهران برگزار شد سوره ای از قرآن را بر اساس تفسیر امام رضا(ع) شرح داد که بسی شنیدنی و البته بی نظیر بود.
از کتاب های سیره نویسی و احادیث و تاریخ زندگی و حتی تفسیر امام رضا(ع) که بگذریم در زمینه کتاب هایی که میتوان گفت در قالب های هنری نگاشته شده اند؛ متاسفانه دست ما خالی تر از هر زمانی است.
ما در زمانه ای روزگار می گذرانیم که قالب های هنری نگارش کتاب، بیشتر از هر زمانی مخاطبان امروزی را جذب می کند. قالب هایی مثل داستان (کوتاه،بلند،مینی مال)رمان، زندگی نامه های هنری ، سفر نامه و… مخاطبان بسیاری دارد.
چندی قبل مطلبی را درباره ادبیات کشور دوست و همسایه ترکیه مطالعه می کردم و به ناگاه متوجه شدم حتی این کشور چقدر در حوزه ادبیات داستانی رشد کرده و رمان و داستان نویسان ترک شانه به شانه بزرگان داستان نویسی جهان در حال رشدند و رمان های ترک با حال و هوای بومی، در سطح جهان مخاطب به دست آورده اند و حتی برخی داستان نویسان همسایه غربی ما، برنده جایزه نوبل ادبیات شده اند و در حالی که در جهان ادبیات، مشهور است که آسیایی ها حرفی برای گفتن در عرصه رمان و داستان ندارند، این ژاپنی ها و ترک های ترکیه هستند که بر این ادعا خط بطلان می کشند.
گرچه در سال های اخیر نویسندگان مخاطب پسندی مثل سید مهدی شجاعی و پسرش سید علی، مجید ملامحمدی، حمید شاه آبادی، محمود پوروهاب، حمزه ولی پور،سعید تشکری نویسنده معاصر مشهدی و خالق اثر ماندگار «مفتون و فیروزه»، دیگر همشهری اش منصور انوری با رمان« از عشق آباد تا عشق آباد» و دیگران وارد عرصه ادبیات رضوی شده اند و آثار خوبی هم تالیف کرده اند که مخاطبان آنها را دوست داشته و کتاب هایشان را خوانده اند اما سوال اساسی این است که کدام یک از آثار این نویسندگان توانسته اند موجی را در عرصه نشر کشور و در میان قشر کتابخوان جامعه ایجاد کنند تا چه برسد به اینکه این کتاب ها ترجمه شده و وارد حداقل حوزه جهان تشیع و بعد جهان اسلام شوند؟ حقیقت آن است که کتاب های رضوی ما در مرزهای جغرافیایی کشور محدود شده اند و حتی به حوزه کشورهای شیعه‌نشین نفوذ نکرده اند. حال آن که ده‌ها میلیون شیعه و صدها میلیون مسلمانی که در جهان زندگی می‌کنند تمایل دارند از طریق رمان و داستان با زندگی ائمه شیعه به‌خصوص امام رضا (ع) بیشتر آشنا شوند.
امام رضا(ع) تنها امام میهمان سرزمین ایران هستند که انتظار می رود درباره حضرت، علما، دانشمندان، نویسندگان، رمان نویسان و مستندنگاران ایرانی، کتاب های فراوانی را از زوایای مختلف به نگارش درآورند اتفاقی که می توان گفت به درستی رخ نداده و برجسته ترین و معتبرترین کتاب های حدیثی یا تفسیری رضوی مربوط به عالمانی از جهان اسلام است که چهره هایی بین المللی هستندنه صرفا ایرانی.
کلام پایانی این که؛ کسانی که اهل مطالعه وکتاب هستند می دانند مطالعه چه لذت بی نظیر و بی تکراری دارد و هیچ پدیده ای در این جهان هستی جای کتاب را نمی گیرد.حال ما به عنوان شهروندانی که در همسایگی امام رضا(ع) در این کشور زندگی می کنیم شایسته است از زاویه های مختلفی زندگی و شخصیت امام رضا(ع) را با خواندن کتاب خوب و هنرمندانه بشناسیم و روزی فرا برسد که رایحه رضوی را با مطالعه کتاب های خوب استشمام کنیم.
