مجموعۀ بینظیری شامل ۴ هزار نسخه از آثار شیخ بهایی در کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری میشود که بیشتر آنها، در زمان حیات شیخ توسط خود وی شرح و تصحیح شده و وقفنامۀ آن، به دستخط و مهر و امضای شیخ است.
به گزارش صبح مشهد به نقل از روابط عمومی و امور بینالملل سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، کارشناس مسئول مخطوطات این سازمان اعلام کرد: «بهاء الدین محمد عاملی معروف به شیخ بهایی بیش از ۹۰ کتاب و رساله در سیاست، فقه و حدیث، ریاضی، اخلاق، نجوم، عرفان و تصوف، فقه، مهندسی و هنر و فیزیک نگاشته و اشعار بسیاری نیز به زبانهای عربی و فارسی از او به یادگار مانده است که بیشتر آنها در کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری میشود.»
سید محمدرضا فاضل هاشمی در این رابطه افزود: «بیشتر این آثار که برخی را خود شیخ، شرح و تصحیح کرده، در کتابخانۀ شخصی او نگهداری میشده که وی شخصاً آنها را به کتابخانۀ آستان قدس رضوی اهدا کرده و یادداشت وقف با دستخط و مهر و امضای شیخ در این آثار به چشم میخورد.»
وی به یکی از این نسخهها که خود شیخ بهایی بر آن شرح نگاشته و «ابن خاتون» شاگرد وی، آن را به فارسی ترجمه و شرح کرده، اشاره کرد و گفت: «از جمله نسخههای نفیس از آثار شیخ بهایی، کتابیست با عنوان «اربعین حدیث» معروف به «اربعین» به زبان عربی به تاریخ کتابت ۱۰۱۰ و وقف سال ۱۳۰۹ شمسی که هرچند عالمان شیعی بسیاری به تألیف اربعین پرداختند، اما این اثر که آن را به نام «چهل حدیث» نیز خواندهاند، از بهترین و معروفترین اربعینهاست.»
وی به نسخۀ ارزشمند دیگری از آثار این دانشمند نامدار عصر صفوی اشاره کرد و توضیح داد: «این اثر با عنوان «منتخب تأویلات» در تفسیر قرآن کریم است که در سال ۱۰۱۴ کتابت و در ۱۰۶۷ توسط ابن خاتون عاملی وقف شده است.»
وی به معرفی یکی از برجستهترین آثار شیخ بهایی در حوزه علوم و معارف اسلام ی پرداخت که در ۱۰۱۷ در اصفهان کتابت شده و تصریح کرد: «نام این کتاب «مشرق الشمسین و اکسیر السعادتین» (یا مجمع النورین و مطلع النیرین) است که مؤلف در آن، با بهرهگیری از آیات الاحکام و روایات فقهی، به ارائه فقه استدلالی شیعه پرداخته است.»
وی از نسخهای یاد کرد که در سال ۱۰۲۷ در مشهد کتابت شده و نادرشاه افشار آن را در سال ۱۱۴۵ وقف کرده است و ادامه داد: «عنوان آن، «اثنی عشریات خمس» است که به «رسایل خمس اثنی عشریه» و «رساله اثنی عشریه» نیز معروف است و پیرامون طهارت، نماز، زکات، روزه و حج تألیف شده است.»
در پایان، وی، شیخ بهایی را از واقفان عمدۀ آستان قدس رضوی دانست که وقفیات وی، به تألیفاتش محدود نمیشود و خاطرنشان کرد: «از جمله آثاری که به دستخط وی وقف شده، قرآنهای منسوب به دستخط امام علی، امام حسن، امام حسین و امام سجاد علیهمالسلام، به خط کوفی و بر روی پوست آهوست که از طرف شاه عباس صفوی وقف شده و وقفنامۀ آن تماما به دستخط شیخ بهایی است و هرکدام از این قرآنها، جزو شاهکارهای هنر اسلامی قرون اولیه به شمار میرود.»
گفتنی است که بهاءالدین محمدبن حسین بن عاملی، معروف به شیخ بهایی، دانشمند نامدار قرن دهم و یازدهم هجری است. وی در بیست سال آخر عمر خود عنوان «شیخ الاسلامی» در دربار شاه عباس اول صفوی داشت و در سال ۱۰۳۱ هجری قمری مصادف با ۱۰۰۰ هجری شمسی در اصفهان درگذشت و بر اساس وصیتش، او را در آستان قدس رضوی و در کنار مزار علی بن موسی الرضا(ع) به خاک سپردند.