پیاده روی اربعین؛ جلوه عظیم وحدت و نماد بصیرت

نویسنده : حجت الاسلام تاج لنگرودی کارشناس مذهبی

زیارت حضرت اباعبدا… الحسین (ع) یکی از مقدس ترین و با فضیلت ترین زیارت هاست. در فرهنگ دینی و روایات رسیده از پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت(ع) بر این زیارت تاکید فراوان شده است تا جایی که آن را در حد «وجوب» دانسته اند.

تمامی این تاکیدات حاکی از اهمیت قیامی است که امام حسین(ع) آن را رهبری می‌کرد و در هر زیارت، یاد و اهمیت آن دوباره جلوه‌گر می‌شود.

حال علاوه بر بیانات معصومان (ع) در باب اهمیت زیارت این امام همام، باید دانست که راهپیمایی اربعین از زمان ائمه اطهار (ع) در بین شیعیان رایج بوده و شیعیان حتی در زمان بنی امیه و بنی عباس به این حرکت مقید بوده‌اند و این سیره مستمر شیعه در طول تاریخ بوده است. جابر بن عبدا… انصاری ، صحابی پیامبر اسلام(ص) و راوی حدیث لوح پس از واقعه عاشورا، نخستین زائر امام حسین(ع) بود که در روز اربعین به کربلا رسید.

در همان روز امام سجاد (ع) و حضرت زینب (س) پس از رهایی از اسارت راهی کربلا شدند و  قبر آن حضرت را زیارت کردند، همین امر موجب نهادینه شدن این سیره میان علما، بزرگان، محبان حسین(ع) و شیعیان در طول تاریخ شد.

آیت‌ا… بهجت نیز در باب اهمیت شخصیت سیدالشهدا(ع) و جایگاه کانونی آن در جهان اسلام چنین فرمود: «امام زمان (عج) پس از ظهور، خود را به واسطه امام حسین (ع) به همه عالم معرفی می‌کند، بنابراین در آن زمان باید همه مردم عالم، حسین (ع) را شناخته باشند و پیاده‌روی اربعین بهترین فرصت برای این کار است.»

نباید از این مهم غافل شد که این اجتماع عظیم که همه ساله شکوه ارادت را به خاندان اهل‌بیت(ع) جلوه‌گر می‌سازد؛ علاوه بر آثار و نفحاتی که بر شخصیت افراد دارد، توجهات را به کانون مهمی در جهان اسلام متمرکز می‌دارد. همین مسئله سبب می شود که در طول تاریخ از نور مضجع آن امام کاسته نشود و هر سال بر عظمت و جایگاه این حرکت عظیم افزوده شود.

از سویی این حرکت، حرکت عشق و ایمان است و در آن ایمان و اعتقاد قلبی و باورهای راستین، تحریک‌کننده و عمل‌کننده است. پس ماندگاری این اقدام را بیشتر می کند و بر جامعه مخاطب آن می‌افزاید.

زوار این حرم مطهر با وجود تمامی تهدیدها، کمبودها و مشکلات، دشواری‌های این مسیر را به جان می خرند و عازم زیارت این بارگاه می شوند. این پیاده روی عظیم حسینی از یک سو و از سوی دیگر عشق به خدمات رسانی به زائران پیاده باعث می شود توجه جهانیان به این آیین و حرکت عظیم جلب شود، شاهد این مدعا آن است که طی سال های اخیر بسیاری از افراد غیر مسلمان تحقیقات گسترده ای را درباره این حرکت عظیم به انجام رسانده‌اند.

بازتاب جهانی این راهپیمایی نیز خود گواه اهمیت آن است و انسان‌های آگاه بسیاری را که حتی پیرو دیگر ادیان هستند متوجه خویش می سازد. همین امر موجب برگزاری هر چه باشکوه تر این آیین می شود و در مقابل ناامیدی و یاس دشمنان اهل بیت (ع) را فراهم می آورد.

این راهپیمایی اگرچه یک جنبه سیاسی نیز در کنار اهداف متعدد دیگر آن دارد و اذهان و افکار عمومی جهانیان را متوجه عالم تشیع می کند، اما وجه مهم‌تر آن وحدت آفرین بودن این حرکت عظیم است.

به بیان دیگر حضور در پیاده روی اربعین حسینی در حقیقت حضور در همایش عظیم و عمومی برای تجدید عهد با امام معصوم (ع) است و در چنین شرایطی همنوایی ویژه ای میان آحاد مردم شکل می گیرد که همین اجتماع عمومی ضمن وحدت آفرینی دینی، بصیرت آفرین هم خواهد بود، زیرا همه به سمت یک مقصد که امام معصوم (ع) است، در حرکت هستند و همین مسئله ظرفیت خوبی را برای امام شناسی و توسعه فرهنگ ولایت ایجاد می کند. شناخت اربعین حسینی به معنی داشتن بصیرت و دانش است و افرادی که امام شان را در هر شرایطی یاری می کنند، قطعا در طول حیات خود و در مواجهه با هجمه‌ها و تخریب‌ها، بیدار و هشیار خواهند بود و این به معنی ولایت پذیری و همراهی با ولی و حجت خداست.

در واقع اربعین حسینی خود بیدار کننده اذهان خفته مردم روزگار است. یک اجتماع عظیم که صرف نظر از سلایق مختلف زیر یک پرچم و اعتقاد راسخ گرد هم آمده‌اند. این اتفاق بی‌شک یک ظرفیت بزرگ برای جهان اسلام است که باید از آن به شایستگی بهره گرفته شود.

این حرکت خودجوش و مردمی که ریشه در ارادت نسل‌های مختلف به حسین(ع) و خاندان او دارد، قابل مصادره نیست اما اتحاد و همدلی که در بستر آن شکل می‌گیرد باید به شئون مختلف جهان اسلام تسری یابد تا دشمنان دیگر خیال تفرقه‌افکنی در میان مسلمانان را به ذهن خود خطور ندهند.

اما یک روی صحبت مان با مسئولان و متولیان فرهنگی نیز هست که می‌توانند با فراهم سازی بهتر زیرساخت‌ها و تسهیلات، به برگزاری هرچه باشکوه‌تر این حرکت خودجوش و مردمی کمک کنند.

منبع: خراسان