صنعت گردشگری اساساً یک صنعت مادر و فرابخشی است، چرا که رونق آن موجب بهبود عملکرد چندین صنعت وابسته می شود و عملا بستری را برای اشتغال زایی و ورود درآمد ارزی فراهم می کند. گردشگری یک صنعت درآمدزا، اشتغالزا و پیشرو است که می‌تواند بخشی از بار توسعه اقتصادی را در هر کشوری به دوش بکشد. حالا در ایران که ظرفیت‌های گردشگری بسیاری دارد باید افسوس خورد که چرا زیرساخت‌ها برای جذب سرمایه‌گذاری در این حوزه به غایت فراهم نیست.
باید توجه داشت که توسعه صنعت گردشگری ایران به همراهی و هماهنگی تمامی بخش های مهم کشور وابسته است. اگر این هماهنگی وجود نداشته باشد، راه به جایی نخواهیم برد.
از این منظر، رونق این صنعت در گرو هماهنگی چهار رکن دولت (اعم از نهادهای دولتی، امور خارجه، نیروی انتظامی، شهرداری ها، وزارت راه و شهرسازی، وزارت کشور، سازمان گمرک، سازمان اقتصاد و دارایی بخش مالیات ها و …)، بنگاه های اقتصادی (هتلداری، حمل و نقل، رستوران داری، دفاتر خدمات گردشگری و …)، تشکل های صنفی و صنعتی مربوطه (انجمن‌های هتلداران، حمل و نقل، دفاتر خدمات گردشگری، راهنمایان گردشگری و …) و دانشگاه ها (تمام رشته های ذی ربط همچون مدیریت جهانگردی و هتلداری، محوطه های تاریخی، مرمت بناهای تاریخی، رشته موزه داری و….) است. این ارکان باید به طور همگون و هماهنگ با یکدیگر کار کنند تا این صنعت رونق پیدا کند. متاسفانه در کشور ما این هماهنگی هنوز حاصل نشده است و به صورت جزیره ای عمل می شود؛ شاهد این مدعا آن است که برخی نهادهای دولتی فرسایشی عمل می کنند، بنگاه های اقتصادی منافع خود را در نظر می گیرند چنان که متاسفانه میان تشکل های گردشگری ناهماهنگی و اختلاف بسیاری وجود دارد، این تشکل ها باید در کل کشور به یک اتحادیه بزرگ صنعت گردشگری با محوریت بخش خصوصی تبدیل شوند تا از این طریق بستر عملکردی یکپارچه و هماهنگ فراهم آید و حتی فعالان این بخش سهم خود را در امر قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری نیز ایفا کنند.
هم اکنون ناهماهنگی هایی در این چهار رکن اصلی وجود دارد و این مسئله سبب شده است صنعت گردشگری در ایران به رغم تمامی جاذبه ها، منابع و ظرفیت های خوب خود، نقش بسزایی در اقتصاد نداشته باشد.
اما مطالعات رسمی از دو عامل راهبردی رشد اقتصادی و ثبات سیاسی نیز به عنوان ضرورت‌های جذب سرمایه در این بخش یاد می‌کنند. در عین حال، شناخت بخش خصوصی از صنعت گردشگری، امکان‌سنجی و تحلیل هزینه منفعت، انجام تحقیقات لازم و تقاضای مناسب در صنعت گردشگری (تقاضایی که متاثر از امنیت، کارکنان آموزش‌دیده و تبلیغات است) از دیگر متغیرهایی است که می‌تواند بر میزان سرمایه‌گذاری در این بخش موثر باشد.
متاسفانه هربار با تغییر در ساختارهای مدیریتی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، طرح جامع گردشگری گذشته یا سیاست‌های پیشین مبنای کار قرار نمی گیرد؛ چرا که مدیران بر این باورند که باید طرح جامع گردشگری دیگری تدارک ببینند که این فرایند از زمان به کارگیری مشاور و جمع آوری اطلاعات و آمار دقیق تا اتمام کار ۴ تا ۵ سال زمان می برد، این مسئله یکی از معضلات فعلی ما در بخش گردشگری است. آخرین طرح جامع گردشگری که مقرر بود در زمان رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی آماده شود و به تصویب برسد، متاسفانه به عمر دوره مدیریتی وی کفاف نداد. از این رو تاکنون شش برنامه جامع گردشگری تهیه و تدارک دیده شده اما هیچ یک به مرحله اجرا در نیامده است. بنابراین امیدواریم در گام اول، زیرساخت‌ها و نگاه‌ها و رویکردهای اصلی و کلان سامان بگیرند.
به نظر می رسد بهترین راهکار برای سامان دادن این بخش و رفع موانع سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری این است که ضمن تثبیت و افزایش رشد اقتصادی و کاهش ریسک سیاسی، باور داخلی در سطوح کلان مدیریتی تقویت شود. همچنین با بهره‌گیری از روش‌ها و تجربیات بین‌المللی، تصویب قوانین و مقررات جامع و واحد، ایجاد پنجره واحد سرمایه‌گذاری در نهادهای متولی به‌ویژه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با کمک وزارتخانه‌های امور خارجه، اقتصاد و دارایی، راه و شهرسازی و وزارت کشور، مشاوره لازم به سرمایه‌گذاران داده و تسهیلات مالی، حقوقی و اداری تامین شود تا بتوان پروژه‌های مختلف را در سطوح متنوع گردشگری معرفی، ایجاد یا تکمیل کرد.در این میان، بدیهی است که این امر نیازمند عزم ملی و باور داخلی در سطوح مختلف مدیریتی و کارشناسی است. اما درباره استان خراسان رضوی و شهر مشهد که یکی از قطب های مهم گردشگری کشور است، باید این نکته را متذکر شد که هم اکنون این مقصد، با اقبال خوب گردشگران داخلی و حتی خارجی روبه روست. اما نکته مهم، مدیریت زیرساخت‌هایی است که اندک‌اندک در این شهر در حال شکل‌گیری است. یعنی باید از اشباع بعضی منابع جلوگیری شود تا گردش اقتصادی در این بخش به شایستگی صورت گیرد و از کیفیت خدمات کاسته نشود. مسئله‌ای که به نظر می‌رسد در بخش ساخت اماکن اقامتی و تفریحی دارد به مرز هشدار می‌رسد.
