نویسنده : علیرضا حیدری
انقلاب ۵۷ نتیجه یک دوره طولانی از مبارزات مردم ایران بود که دربهمن آن سال میوه داد. مشهد در این انقلاب وسیر تاریخی آن سهم مهمی داشت. این سهم شاید فراتر از آن باشد که تاکنون به آن پرداخته شده است. مروری تاریخی به پیش زمینه های انقلاب به خوبی روشن می کند که مشهد نقشی ویژه در این رخداد عظیم و تاریخی داشته است. پیشینه فرهنگی و وجود نحله های فکری، قیام های تاریخی در خراسان، وجود دو قطب علمی حوزه و دانشگاه و عالمان و مراجع معظم تقلیدی که در مقاطع گوناگون تاریخی نقش تاثیر گذاری در جریانات انقلاب داشتند، حضور پررنگ مردم که در مواردی جریان ساز حرکت کلی انقلاب در کشور شده بودند، همانند قیام مسجد گوهرشاد و استمرار حضور مردمی در ماه های منتهی به پیروزی انقلاب، تنها نمونه هایی از این دست است.
آنچه این ماجرا ها را در کنار مرجعیت دینی و گروههای سیاسی و مذهبی تقویت می کرد، وجود بارگاه ملکوتی امام رضا(ع) بود که نوعی مرکزیت معنوی به حرکت های انقلابی می داد و به نوعی جریان انقلاب را به سمتی می کشاند که به نهضت دیرینه عدالت خواهی و مبارزه با ظلم وستم پیوند می داد و روح مبارزه با ظلم را که در تاریخ اسلام و به ویژه شیعه جریان داشت به انقلاب اسلامی می دمید.
به خوبی می دانیم دو شخصیت جریان ساز انقلاب اسلامی یکی زنده یاد دکتر علی شریعتی و دیگری شهیدمرتضی مطهری در کنارمرجعیت روحانی حوزه علمیه در مشهد، از نهادهای علمی این شهر برخاستند. قیام تاریخی گوهرشاد که فصلی تاثیرگذار در روند و شتاب بخشی به جریان انقلاب داشت، قیامی که دراین شهر اتفاق افتاد و به جز در یکی دوسال اخیر کمتردیده شد و ابعاد آن هنوز هم کامل بررسی نشده است . راهپیمایی های سرنوشت ساز در مشهد و روزهای تاریخی که ازدوره مبارزه ثبت شده است همانند ۱۰دی و ۲۳آذرنیزنمونه های دیگری از تاریخ انقلاب در مشهد است.
۲۳ آذر یکی ازوقایع مهم تاریخی شهر مشهد به شمار می آید که در آن مزدوران رژیم پهلوی به زائران حرم رضوی حمله کردند و پزشکان مشهد در اعتراض به این حمله تحصنی را به مدت ۱۳روز انجام دادند که برای همیشه در تاریخ ثبت شد.این تحصن پس از اعلام راهپیمایی باشکوه وپس از سخنرانی حضرت آیت الله خامنه ای که در آن روزهای خون و قیام از سکانداران محکم کشتی مبارزات مردم مشهد علیه رژیم شاه بودند، پایان یافت.
نهم ودهم دی ماه ۱۳۵۷ نیزاز روزهای خونین و فراموش ناشدنی درتاریخ تحولات اجتماعی مشهد است؛ در این روزها نیروهای رژیم پهلوی دهها نفر از مبارزان مسلمان را به خاک و خون کشیدند. این واقعه بازتاب گسترده ای درخارج و داخل ایران داشت و ضربه های سختی به پیکر نیمه جان رژیم منحوس پهلوی واردکرد.
۲۰۱۷فرصتی مناسب برای بازتاب این سابقه انقلاب اسلامی در مشهد دارد. به روشنی می توان دید در این سال های پس از انقلاب هنوز کاردرخور و جامعی از تصویر انقلاب در مشهد دیده نمی شود. برگزاری همایش قیام گوهرشاد شاید مهمترین آن باشد که بخشی ازاین کمبود را جبران کرد. اما وقتی به فصل های درخشان انقلاب اسلامی درمشهد نگاه می کنیم وبه طور مشخص روزها وافراد وجریان هایی را به یاد می آوریم، می بینیم دست کم در چند نقطه مشهد مثل مسجد گوهرشاد، میدان شهدا، بیمارستان امام رضا(ع) و میدان ۱۰ دی، می توانستیم نشان های زیبا و ماندگار هنری داشته باشیم که یادآورآن روزهای باشکوه باشد. تبلیغات محیطی هرساله به مناسبت دهه انقلاب با وجود اهمیت مناسبتی که دارد نمی تواند نشان دهنده عظمت و شکوه دوران و تاریخ مبارزات مردم مشهد باشد. از این رو به نظر می رسد برای دهه فجر ۲۰۱۷ فراتر از یک سیاست معمولی متداول و هرساله نیاز است. بدون شک تدوین برنامه هایی که بتواند در تبیین سهم مشهد در انقلاب اسلامی به عنوان یک اتفاق تاثیر گذار در جهان اسلام نقشی ایفا کند، درکنارفعالیت های هنری و فرهنگی دیگر که نتیجه آن خلق آثاری ماندگار برای آیندگان باشد و نشانه هایی از آن دوران مبارزه را تداعی کند، نباید از نگاه دست اندرکاران دوربماند. برگزاری نمایشگاه کتاب با موضوع انقلاب اسلامی وحتی ترجمه یک اثر مستقل برای انتقال این تاریخ به مهمانانی که در این سال به مشهد می آیند، ساخت مستندهایی جذاب و اقداماتی ازاین شمارنیزقطعا دستمان را برای ۲۰۱۷ پرتر خواهدکرد .
