نویسنده : محمد قانعی – رئیس اتحادیه هتلداران استان خراسان رضوی
یکی از مشکلات عمده‌ای که در رابطه با روند هتل‌سازی یا حتی در موضوع تامین مراکز اقامتی در مشهد با آن روبه‌رو هستیم، عدم برنامه‌ریزی و نیازسنجی صحیح درحوزه گردشگری است.
هتل‌سازی در مشهد به دلیل کمبودهایی که در رابطه با مراکز اقامتی برای زائران وجود داشت، از دهه ۷۰ و با پرداخت مشوق‌ها و تسهیلات زیادی آغاز شد که به ساخت هتلها و مراکز اقامتی بی‌شماری در آن سال‌ها انجامید؛ به‌طوری که این ساخت و سازها بدون توجه به کشش بازار در دهه ۸۰ نیز ادامه پیدا کرد.هم اکنون صدور مجوزها به وجود ۲۰۰ هتل فعال و ۲۰۰ هتل در حال ساخت در مشهد منجر شده و تعداد زیادی نیز در حال بهره برداری است. روند هتل سازی و این حجم عظیم باعث شده است بسیاری از هتل‌های آماده افتتاح نشود؛ زیرا بازار مناسبی در این باره وجود ندارد.
اما به رغم آمار بالای مراکز اقامتی در مشهد که به ویژه در بخش هتل‌سازی به «اشباع» منجر شده است؛ تمرکز مسئولان به بحث ورود سالانه ۴۰ میلیون زائر در افق ۱۴۰۴ باعث شده است صدور مجوزها بدون توجه به مشکلات موجود در صنعت هتلداری در مشهد همچنان ادامه پیدا کند.
یکی از نکات قابل تامل در این بخش آن است که تمرکز بیش از حد بر ساخت مراکز اقامتی، باعث بی‌توجهی مسئولان حوزه گردشگری به دیگر نیازهای زائران در سال‌های اخیر شده که نتیجه آن کم شدن تعداد مسافران ورودی به شهر مشهد، کاهش ماندگاری آنان و خالی ماندن ۶۰ درصد از ظرفیت‌های موجود هتلها در فصل تابستان است.
همچنین در ایام نوروز و عید فطر که روزهای کلیدی و به اصطلاح پیک برای ورود زائران به مشهد است، با کاهش بی‌سابقه ورود مسافران روبه‌رو بوده‌ایم.در کنار این موارد، وجود شمار بالایی از خانه مسافرهای فاقد مجوز و عدم نظارت بر آن‌ها، آسیب‌های زیادی به سلامت و امنیت مسافران و همچنین صنعت هتلداری وارد کرده که در مجموع رویکردها موثر بوده است.
مشهد یکی از متنوع‌ترین شهرها در رابطه با هزینه هتل است؛ هم اکنون در مشهد ۱۰ هتل پنج ستاره، ۲۰ هتل چهار ستاره ، ۷۰هتل سه ستاره ،۵۰هتل دو ستاره و ۵۰ هتل یک ستاره موجود است که پوشش‌دهنده تمامی اقشار جامعه می‌باشند.
همچنین با توجه به اینکه براساس آمارها بیشترین حجم مسافرانی که وارد مشهد می‌شوند از طبقات متوسط جامعه هستند، نرخ‌هتل‌ها در مشهد ۳۰ درصد پایین‌تر از دیگر نقاط کشور است و در کیفیت و کمیت خدمات هتلداری نیز می‌توان این مسئله را مطرح نمود.با وجود آمار بالای هتلها در شهر مشهد، ما همچنان شاهد ساخت اماکن اقامتی دولتی، هتلها و … هستیم که این حجم عظیم و روند کاهشی ورود مسافر در سال های آینده می‌تواند به تعطیلی بسیاری از هتل‌های موجود در بازار منجر شود که نتیجه آن از بین رفتن سرمایه‌های میلیاردی استان است.
در حالی که برنامه‌ریزی صحیح و جهت‌دهی این حجم عظیم سرمایه‌گذاری می‌تواند صرف دیگر مسائل رفاهی زائران و اوقات فراغت و افزایش تعداد زائران و گردشگران خارجی شود، اما جلوگیری از ادامه این روند فقط نیازمند بازبینی‌های اساسی در دیدگاه مسئولان استانی و توجه بیشتر به مسائل موجود در این حوزه است که امیدواریم پیش از ایجاد مشکلات بیشتر برای گردشگری خراسان رضوی شاهد این تغییر دیدگاه باشیم.در جمع‌بندی این بحث باید تاکید کرد که افق پیش روی گردشگری زیارت در مشهد، نیازها و الزاماتی را ایجاد می‌کند که برای تامین آن‌ها حتما باید برنامه‌ریزی جامعی انجام گیرد تا سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصاد گردشگری در مشهد، به واسطه یک محاسبه اشتباه دچار خسران نشوند و این امر به گریز سرمایه‌ها از شهر منجر نشود. توامان از منظر نیاز زائران نیز، پیش‌بینی‌ها و تمهیدات لازم برای ایجاد توازن انجام گیرد تا در آینده شاهد اشباع خدمات در یک بخش و فقدان آن در بخش دیگر نباشیم.
