در اهمیت و شهرت شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی در میان مردم دنیا همین بس که در طول ۴ قرن، از قرن هفتم تا یازدهم هجری قمری ۱۰ هزار نسخه خطی توسط اندیشمندان و کاتبان از این کتاب ارزشمند ادبیات فارسی تولید شده، این در حالی است که هیچ اثری از شاعران بلند آواز های چون عنصری و رودکی باقی نمانده است.برای پاسخگویی به ابهامات و مسائل حوزه فردوسی با یکی ازاساتید دانشکده ادبیات گفتگوی صمیمی داشتیم تا وی به برخی از ابهامات و مسائل حوزه فردوسی پاسخ بگوید.
به گزارش پایگاه خبری صبح مشهد ، استاد ادبیات زبان فارسی گفت: از دیدگاه من فردوسی همانند شاعرانی چون حافظ و سعدی از برند قوی برخوردار است.
فرزاد قائمی در گفتگو با خبرنگار ما اظهار کرد: اینکه از دید بعضی صاحب نظران فردوسی نسبت به شاعرانی چون حافظ و سعدی از برند قوی برخوردار نیست موافق نیستم، با نگاهی به متون قدیمی از جمله عنصری، رودکی، در می یابیم که هیچ کدام باقی نمانده است و فقط در دوره قاجار یک سری مطالب جمع آوری شده است در حالی که از شاهنامه بیش از ۱۰ هزار نسخه خطی از قرن ۷ تا ۱۱ در سراسر جهان در فرهنگ عوام و خواص داریم و هر کدام به عنوان یک اصل دارای اهمیت هستند.
وی در پاسخ به این سوال که بعضی ها بیان می کنند در مجموعه اشعار فردوسی به دلیل استفاده از لفظ شاهنامه که در فرهنگ نوین ایران اسلامی شاه کلمه ای منفور است خود به خود به مهجوریت فردوسی کمک کرده است، گفت: در فرهنگ گذشته تمام چیزهایی که در زبان فارسی تعربف می کردند کاربرد داشته است و قدرت در دست شاهان بوده است و درواقع کلمه ” شاهنامه” ترجمه ” خدای نامه” به معنی پادشاه است؛ ولی اگر بخواهیم با فرهنگ امروز در نظر بگیریم شاید این عنوان جنبه منفی داشته باشد.
قائمی با بیان اینکه پرداختن به فردوسی به معنای وسیع از اهمیت زیارت و امام رضا نه تنها کاهش نمی دهد بلکه تکمیل کننده است، بیان کرد: مذهب و هویت بومی هر کدام جایگاه خود را دارد، وقتی دیباچه شاهنامه فردوسی را بررسی می کنیم نشان دهنده هویت کاملا ایرانی با مقوله هایی از جمله هویت زبان فارسی، غلبه تشیع ، در واقع فردسی نماینده اتصال هویت است.
وی در خصوص فعالیت هایی که برای ارتقا روز افزون جایگاه فردوسی صورت می گیرد،عنوان کرد: برگزاری همایش، انتشار کتاب هایی در این خصوص، برگرداندن زبان پایه به زبان امروزی و حمایت رسانه ها کمک موثری در این زمینه خواهد کرد، البته باید پشتوانه های فرهنگی نسبت به این زبان ها باشد تا گسست فرهنگی ایجاد نشود.
وی با بیان اینکه یکی از دلایل عدم استقبال عمومی از شاهنامه متن قدیمی آن است که خواندن را برای مخاطب سخت ودشوار کرده است، تصریح کرد: برای این منظور باید برگردان هایی به زبان ساده وجود داشته باشد.
استاد ادبیات زبان فارسی ادامه داد: برای استقبال مردم از کتاب شاهنامه و دیگر اثار کلاسیک باید محتوای آن را برای مخاطب قابل درک کنیم.
وی با بیان اینکه فقط گران بودن دلیل نخریدن شاهنامه نیست، افزود: البته باید حمایت هایی با برنامه ریزی در این زمینه صورت گیرد تا نتیجه مطلوب به همراه داشته باشد.
قائمی در خصوص هویت شاهنامه گفت: درکی که ایرانیان گذشته از تاریخ داشتند با درک ایرانیان امروز از تاریخ متفاوت است، شاهنامه بر مبنای کتاب های پیش از اسلام نوشته شده است و در هر بخشی از تاریخ گذشته که در شاهنامه اثری از آن نداریم در تواریخ هم اثری از آن نیست و این نشان دهنده تاریخی بودن شاهنامه است.
وی افزود: شاهنامه از یک جهت کاملا تاریخی است و از منظری جنبه اساطیری دارد به این صورت که داستان هایی اساطیری لابه لای واقعیت داشته است اما ذاتا جنبه تاریخی دارد.
