بزرگداشت حکیم توس نه تنها تجلیل از یک فرد بزرگ بلکه در واقع گرامی داشت بزرگی و عظمت یک ملت است که در هزاره های گذشته با وجود همه مرارت ها و مصایب تاریخی باقی مانده و خدمات فراوانی به تمدن بشری کرده است ولی متاسفانه انچنان که در خور شان این اسطوره ادبی تاریخ ایران است برگزار نمی شود.
به گزارش پایگاه خبری صبح مشهد، فردوسی در همه ادوار تاریخی و حکومت های پادشاهی ایران از سامانیان به بعد مورد احترام و اعزاز بوده و شاهنامه اش به زیباترین و دل انگیزترین خطاطی ها و تذهیب ها و تجلیدها و تصحیف ها نگاشته شده و مورد مطالعه و استفاده قرار گرفته. حتی حکمرانان بی فرهنگ مغول پس از مدتی کوتاه و بعد از آشنایی با زبان و خط فارسی، شاهنامه های نفیس و فاخری تهیه کردند مثل شاهنامه معروف بایسنقری که خوشبختانه بارها تجدید طبع شده و اینک اگر به کتابخانه های بزرگ جهان یا به فهرست کتاب های خطی آنها مراجعه شود نسخ متعدد و بسیار ارزشمندی از شاهنامه دیده خواهد شد.
همانطور که در زندگی نامه فردوسی آمده است، آغاز زندگی وی هم زمان با گونه‌ای جنبش نوزایش در میان ایرانیان بود که از سده سوم هجری آغاز شده و دنباله و اوج آن به سده چهارم رسید و گرانیگاه آن خراسان و سرزمین‌های فرارود بود.
در درازنای همین دو سده شمار چشمگیری از سرایندگان و نویسندگان پدید آمدند و با آفرینش ادبی خود زبان پارسی دری را که توانسته بود در برابر زبان عربی پایدار بماند، توانی روزافزون بخشیدند و به صورت زبان ادبی و فرهنگی درآوردند. فردوسی از همان روزگار کودکی بیننده کوشش‌های مردم پیرامونش برای پاسداری ارزش‌های دیرینه بود و خود نیز در چنان زمانه و زمینه‌ای پا به پای بالندگی جسمی به فرهیختگی رسید و رهرو سخت‌گام همان راه شد.
بر پایه دیدگاه بیشتر پژوهشگران امروزی، فردوسی در سال ۳۲۹ هجری قمری برابر با ۳۱۹ خورشیدی (۹۴۰ میلادی) در روستای پاژ در شهرستان توس در خراسان دیده به جهان گشود. نام او همه جا ابوالقاسم فردوسی شناخته شده‌است. نام کوچک او را در بن‌مایه‌های کهن‌تر«حسن» نیز نوشته‌اند. پدرش از دهقانان طوس بود که ثروت و موقعیت قابل توجهی داشت. وی از همان زمان که به کسب علم و دانش می پرداخت، به خواندن داستان هم علاقه مند شد .
بر اساس ابیاتی در خود شاهنامه و همچنین با مطالعه زندگی نامه فردوسی و منابع اولیه‌ای چون آثار نظامی عروضی و نصیرالدین قزوینی، فردوسی یک مسلمان شیعه بود؛ ولی برخی از پژوهشگران اخیراً در مورد مذهب وی و شاخه شیعی آن اظهار تردید کرده‌اند.
امتیاز فردوسی بر دیگر شاعران ایران زمین وجه فارسی گرایی و سره پردازی اوست. او نماینده راستین زبان و ادب پارسی است، طبعا هرگونه ادای احترام به او در سراسر جهان مساوی با ارج گزاری به زبان و فرهنگ ایرانی و فارسی است.
فردوسی در تمام جهان شناخته شده و مورد احترام است. شاهنامه فردوسی به بیشتر زبانهای زنده دنیا ترجمه شده است و حکم حماسه شرق را دارد و همانطور که غربی‌ها حماسه هومر را ارج می‌نهند، مردم شرق نیز شاهنامه را می‌ستایند.
ادبا و شعرای فرانسوی در باب شرق شعرها سرودند و شرق را در سروده هایشان مورد تمجید قرار دادند. ویکتور هوگو یکی از این بزرگان ادبی بود. در عصری که ادبیات پارسی در فرانسه در حال شکل گیری بود او از بزرگانی چون حافظ, سعدی و فردوسی نام برد و گزیده ای از شعر آنان را در دیباچه خود ذکر کرد. او از شاهنامه در دیوان شرقی نام برد و این در زمانی بود که شاهنامه مل هنوز در دست ترجمه بود.
همچنین غلامحسین ابراهیمی دینانی از مرکز سعدی شناسی با آوردن شعری منتسب به جامی که از فردوسی و انوری و سعدی هر سه به عنوان پیامبران شعر فارسی یاد شده می نویسد:
در میان شعرا، شاعر سه تن را پیامبران شعر فارسی دانسته است که ممکن است قابل بحث باشد وکسانی پیامبران شعر فارسی را غیر از این سه تن بدانند. در مورد فردوسی کوچک‌ترین تردیدی نمی‌شود رواداشت چرا که اگر فردوسی نبود، زبان فارسی وجود نداشت تا ما بتوانیم بهتر و بدتر کنیم. شاید در موردانوری جای بحث باشد و کسانی شخص دیگری را به جای او با عنوان ” پیغمبر شعر فارسی” بگذارند.
شاهنامه پر مایه ترین دفتر شعر فارسی و مهمترین سند عظمت و فصاحت این زبان است و داستانهای ملی و مآثر تاریخی قوم ایرانی درآن به بهترین وجه نمود شده است. شیوه بیان آن ساده و روشن است؛ از استعمال لغات عربی ابایی ندارد، اما در این کار مصر و افراط کار نیست، و در غالب موارد سخن را کوتاه می گوید، و از پیرایه سازی و عبارت پردازی اجتناب می کند.
حال پس از گذشت بیش از هزار سال از زندگی فردوسی بزرگ ، ما ملتی هستیم که با همه بدی ها و خوبی ها ، با همه ضعف ها و قوت ها میراث بان شاهنامه ایم و این اثر بزرگ تاریخ ادبیات جهان به عنوان هدیه ای از طرف فردوسی بزرگ در دامان تمدن ایرانی و بشری قرار گرفته است
.شاهنامه نه تنها یک کتاب شعر و ادب بلکه یک کتاب سرشار از حکمت و خرد است و اشعار نغز و زیبای حکیم توس در تصویر کردن آنچه که مربوط به اسطوره های باستانی ایران زمین است ، یکی از بی بدیل ترین کتاب های حماسی جهان را آفریده که بی گمان نه پیش از فردوسی و نه پس از او کسی را یارای آفرینندگی اثری به این عظمت و بزرگی نیست.
ما ایرانیان در هزار سال گذشته وارث شاهنامه بوده ایم و بدون تردید باید این اعتراف تلخ را کرد که نیاکان ما وارث بهتری از ما بوده اند.
اگر امروز از نسل جدید بخواهیم که اشعاری از شاهنامه بزرگ فردوسی بخوانند در پاسخ چه خواهیم شنید ؟
به راستی چقدر توانسته ایم دین خود را به این بزرگ مرد تاریخ ایران ادا کنیم؟
*** بزرگداشت های محلی برای مردی به وسعت گیتی
در ایران روز ۲۵ اردیبهشت به نام روز بزرگداشت فردوسی نامگذاری شده‌است.هر سال در این روز آیین‌های بزرگداشت فردوسی و شاهنامه در دانشگاهها و نهادهای پژوهشی وبه ویژه در شهر تاریخی توس و در جوار مقبره این حکیم ایرانی برگزار می‌شود.
مراسمی که حداکثر در عرصه ملی مطرح شده و صرفا بخش کوچکی از اخبار روزمره رسانه ها را به خود اختصاص میدهد.
فردوسی به عنوان شخصیتی ماندگار در عرصه نثر ونظم بی شک میتواند به مراتب بیشتر از این در عرصه ملی و بین المللی مطرح شده و به جهانیان معرفی شود.
امید که امسال شاهد مراسمی در خورشان حکیم سخن ، فردوسی توسی باشیم…
گزارش: مرضیه وحدت
