سپهر واعظ زاده اسدی
با توجه به وضعیت کنونی کشور در زمینه بحران اقتصادی موجود و سیاست افتصاد مقاومتی، همچنین برقراری ارتباط مستقیم با کشورهای توسعه یافته پس از تحریم‌ها، دغدغه اصلی کارآفرینان کشورمان، شکل گرفتن بازار جدید و رقابت با شرکت‌های خارجی و توسعه و تداوم حضور در بازار آینده است.
در این راستا، وجود برنامه‌های جامع و مدون شده تخصصی بر پایه تحلیل‌ها و نظریه‌های علمی روز، این دغدغه مهم سرمایه‌گذاران، مدیران و متخصصان را برطرف و بستری امن برای فعالیت نیروهای انسانی جامعه در حوزه‌های مختلف را فراهم می‌کند.از این رو در این مقاله علمی برآنیم با تحلیل دوباره بسترهای کاری در اجتماع امروز، جایگاه مدیران، مشاوران و نیروهای انسانی در تعامل با تکنولوژی روز با رویکردی جدید بپردازیم. با نگاهی جامع‌تر می‌توان گفت مقاله علمی، نوشته‌ای است که در اشاره به بَعدی خاص از یک پدیده، سایر ابعاد خارج از بحث آن پدیده را در نظر گرفته باشد و تمامی ویژگی‌های علمی بودن یک سخن (کلام) را حفظ کند.
از آنجایی که هر پدیده، در ذات خود مشمول کلیه قوانین علمی است، تحلیل و بررسی صحیح آن پدیده (علمی)، خاستگاه و مرجع تمام علوم جزئی مرتبط خواهد بود و می‌تواند به عنوان ابزاری مفید جهت بهبود کیفیت زندگی انسان، تلقی شود.
تولید علم و مهندسی روز نیز به همین نقطه نظر اشاره دارد که اگر یک نظریه علمی به طور مثال در زمینه‌ای اجتماعی ارائه گردد، چنانچه از نگاه تحلیلگران علوم صنعتی و اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و انسانی قابل رد و انکار نباشد، پس به درستی مهندسی شده و تولید علم می‌کند. همچنین کلیه مقالات علمی و پژوهشی، حاصل سرمایه‌گذاری‌های ژرف و متمرکز متخصصان و پژوهشگران جهت دستیابی به یافته‌ها و نظریات علمی مختلف است که همگی آنان در راستای تولید علم، تلاش می‌کنند.
هر مجموعه با هدف ارائه خدماتی خاص در رفع نیازهای جامعه و با رسالت بهبود کیفیت زندگی مردم شکل می‌گیرد. جهت‌گیری درست در مواجه با مسائل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی منجر به رفع نیازها و درک صحیح مسائل فرهنگی و اعتقادی و در نهایت منتهی به بهبود سطح کیفی زندگی مردم جامعه خواهد شد. جهت‌گیری مناسب بزرگترین مجموعه (جامعه) باعث ایجاد بسترهای خرد و کلان امن در تمامی حوزه‌ها و درنتیجه حفظ سرمایه‌های ملی می‌شود. در این خصوص، متخصصان و تحلیلگران با مهندسی زیرساخت بسترهای جامعه و برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت و بلند مدت، تئوری‌های نظری و عملی مورد نیاز شرکت‌ها و سازمانها را ارائه می‌کنند.
بستر مهندسی شده مناسب، با تحلیل هر یک از فضاهای علمی و اجتماعی، فرهنگی، تاریخی، اقتصادی، ایدئولوژیکی، سیاسی و سبک زندگی جاری با در نظر گرفتن روح زمان در آن به دست می‌آید. روح زمان در اینجا تنها یک ترکیب تشبیهی نیست، بلکه شناختی کاربردی و علمی از رابطه بین زمان و مهندسی سیستم است. بدین ترتیب که عمقِ بررسی و دقتِ تحلیل، عمر بازدهی یک بستر را مشخص می‌کند.
به عنوان مثال این موضوع را می‌توان در کشور خودمان در حوزه ورود تکنولوژی ارتباطات پیشرفته (مانند شبکه‌های اجتماعی)، به زندگی مردم مورد بررسی قرار داد. با ورود اینترنت، بسترهای گسترده‌ای ایجاد شدند که به علت عدم زیر ساخت مناسب در کشور، چالش‌های اجتماعی و فرهنگی متعددی به بار آوردند و در این راستا برنامه‌های مدیریت بحران به جای برنامه‌های توسعه محور، در دستور کار قرار گرفت و حتی پس از بررسی‌های فشرده متخصصان، طرح‌های پیشنهادی کلان مانند اینترنت ملی با پیش بینی به دست آوردن جایگاه خود در زندگی مردم طی یک دوره ده ساله، پایه‌ریزی شد اما در مقایسه با طرح‌های سازماندهی شده و دانش‌محور جهانی، نتوانستند پاسخگوی نیازهای مردمی و حجم پتانسیل موجود باشند. در این اثنا، تنها برخی شرکت‌های خصوصی با استفاده از دانش متخصصان جوان خود توانستند از حداقل‌های موجود در این بازار، بهره اندکی ببرند.
در مواجه با چنین پیشامدی، شرکت یا سازمان‌های توانمند با پتانسیل بالا که مایل به حفظ حضور خود در بازار روز جهانی هستند، در صورت به روز کردن و ارتقاء تئوری‌ها و چشم‌اندازهای خود قادر خواهند بود به فعالیت و حیات اقتصادی- اجتماعی و حفظ سرمایه‌گذاری‌های پیشین ادامه دهند. و گامی موثر در عرصه برندینگ که رسالت آن داشتن جایگاهی مطمئن و پایدار در زندگی مردم است، برداشته باشند.
در واقع اینگونه می‌توان گفت که کلید موفقیت و پیروزی شرکت‌های دانش‌محور، مرکز توجه قرار دادن حضور انسان در کلیه ابعاد مورد بررسی آن بستر است. چرا که ستون همیشگی و شرط لازم تمام معادلات اجتماعی، رضایتمندی خود انسان است، پس رمز موفقیت هر معادله‌ای، فعالیت انسان برای انسان می‌باشد.
حال با توضیحات داده شده و در نظر گرفتن موارد زیر برای مثال می‌توان برآیند کلی بستر دانشگاهی به عنوان یک بستر کلان را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.
– تاثیر دانشگاه در ارتقای سطح علمی و کیفی جامعه
– تامین آتیه نسل جوان پس از تحصیل
– سطح علمی اساتید در طی چند دهه
– همسویی با علم جهان و شیوه صحیح جذب آن
– حضور موثر و مطمئن زنان در اجتماع
– شان جایگاه قشر تحصیکرده در جامعه
همان طور که می‌بینیم بسترهای بزرگ خود مولد بسترهای کوجکتر هستند؛ بدین ترتیب اگر بستر بزرگ جامعه، حکم آسیاب بزرگی را داشته باشد، سازمانها، شرکت‌ها و نهادهای گوناگون به مثابه بازوهای این آسیاب بزرگ هستند. زیرساخت و توان آسیاب است که پتانسیل قابل دسترسی و نهفته در هر بازو را تعیین می‌کند.
جهان امروز در معرض تغییر و تحولات بسیار قرار گرفته و نیاز جوامع امروزی به تئورسین‌ها و تحلیلگران زمینه‌های گوناگون، بیش از پیش شده است. رشته‌های پر طرفدار روز دنیا به سوی شاخه‌های مدیریتی متمایل شده است، چرا که عصر کنونی، عصر انفجار اطلاعات و انقلاب ارتباطات و پیام فرهنگ و تمدن جامعه جدید شده است که نظام‌های ارزشی، ساختارها، الگوهای رفتاری و جهان‌بینی خاص خود را به همراه دارد و نیازمند مدیریت سازمانی به روز در سطوح کلان و همچنین خرد است.
بی تردید این مقوله، چالش امروز و فردای جوامع رو به توسعه است که نیاز به تحلیلگران و تئورسین‌هایی دارد که قادر باشند دیدگاه سازمانی که دچار بحران تغییر و تحول شده و بوی کهنگی گرفته را بنا به نیاز روز تغییر دهند. جرا که اکثر مدیران فعال اجرایی کشورمان، علیرغم کار صادقانه و تلاش مستمر، معضلاتی از قبیل بحران‌های موجود، پایین آمدن راندمان کاری پرسنل و برآیند کلی مجموعه و همچنین کاهش انگیزه را در سازمان خود لمس کرده‌اند.
مشاوران تحلیل‌گر، نقش کلیدی و مهمی را به عنوان پل ارتباطی میان مخاطبان، مشتریان و مدیران و سرمایه‌گذاران در سازمانها ایفا می‌کنند که همسو شدن با جهت این جریان، باعث زنده شدن و پویایی حجم زیادی از منابع به هدر رفته مالی، انسانی و حتی علمی گذشته می‌شود.
پر واضح است که در برخورد با دانش روز، تکنیک‌های زیادی برای تازه کردن بسترهای موجود در گذشته (که از آن به عنوان مجموعه تمام دارایی‌های یک کشور می‌توان نام برد) وجود دارد که فرآیند بررسی و اجرایی کردن این تکنیک‌ها، پروسه‌ای چالش‌برانگیز، دشوار، حساس و همراه با آزمون و خطا خواهد بود.
توصیه و رهنمون به مدیران و سرمایه‌گذاران و تنها راه حل مناسب پیش پای دولتمردان در مسیر موفقیت در مقابل این چالش، مسلط شدن سازمان به دانش روز و دستیابی به یک استاندارد علمی است که بر مبنای این استانداردِ دارای تاریخ مصرف (به علت سرعت رشد آگاهی انسان و جامعه) تواناییِ تشخیصِ بهترین تکنیک‌ها و راه‌حل‌های بنیادی و صحیح، ممکن می‌گردد.
در این تحلیل، سعی شده است با اشاره به بسترهای کلان، توجه سازمانها و شرکت‌های کوچکتر را نیز به همسویی با سرعت پیشرفت دانش و جامعه در ابعاد مختلف جلب کنیم. بدیهی است بررسی شیوه‌های ممکن برای رسیدن به این مهم، در این مقال نمی‌گنجد و سخن را به درازا می‌کشاند، لذا برآنیم تا در فرصت‌های آتی به بررسی جامع‌تری از ابعاد مختلف این موضوع بپردازیم.
*فعال حوزه مدیریت سازمانها
