|
حسن هانی زاده |
شورش اخیر مردمی علیه دولت حیدر العبادی نخست وزیر عراق و ورود هواداران مقتدا صدر روحانی پر نفوذ عراق به منطقه سبز وپارلمان در بغداد از وجود یک بحران سیاسی جدید در این کشور حکایت دارد.
اگر چه هواداران مقتدا صدر بصورتی موقت منطقه سبز بغداد را ترک کردند امانارضایتی‌ها‌ی موجود اجتماعی وسیاسی سرانجام به فروپاشی تدریجی ساختارسیاسی عراق منجر خواهد شد. عراق ازسال ۲۰۰۳ وپس از سرنگونی رژیم سابق تحت تاثیر فضای داخلی و خارجی به سمت تشکیل یک نظام پارلمانی حرکت کرد اما سهم خواهی طوایف وجریان‌های سیاسی از ساختار قدرت، نا کارامدی این نظام را ثابت کرد.
هر یک از جریان‌های سیاسی عراق تلاش کردند تا بر اساس شطرنج سیاسی و جغرافیائی خود سهمی در ساختار قدرت داشته باشند واین امر شکاف میان حاکمیت و ملت را تشدید کرد.عراق در ترکیب پازل سیاسی وحاکمیتی جدید خود از لبنان الگو گرفت که یک تجربه کاملا شکست خورده است زیرا نظام سهم بندی سیاسی پاسخگوی نیاز جامعه پیچیده عراق نیست.
در طول ۱۳ سال اخیر، عراق به دلیل نظام طایفهای و بروز اختلاف میان طوایف ۳ گانه کرد، شیعه و سنی با چالش‌های گوناگونی مواجه شد که این چالش‌ها به بروز ناامنی‌های سراسری منجر شد. برخی کشورهای عرب منطقه از جمله عربستان، قطر و امارات در تشدید اختلافات قومیتی و طایفهای عراق نقش دارند زیرا این کشورها مایل نیستند تا عراق به سمت ثبات وآرامش حرکت کند.
بروز گسست میان قومیت‌های موجود در عراق ،شرایط خطرناکی را برای این کشور رقم زد زیرا گروهک تروریستی داعش با استفاده از فضای اختلافات قومیتی وارد شمال وغرب عراق شد. طی دو سال اخیر به دلیل تمرکز داعش در شمال وغرب عراق وکشتار مردم بیگناه، این کشور با یک فاجعه انسانی و مهاجرت میلیونها عراقی مواجه شد.
در جریان مقابله دولت عراق با گروهک تروریستی داعش برخی طوایف موجود از شرایط ناامنی‌های موجود در برخی مناطق عراق برای طرح مطالبات غیر مشروع خود استفاده کردند. تهدید رهبران اقلیم کردستان عراق برای جدائی از این کشور و تعامل برخی کشورهای منطقه مانند ترکیه، امارات، عربستان و قطر با اقلیم کردستان بدون گذر از کانال دولت مرکزی به تضعیف حاکمیت دولت عراق منجر شد.
جریان سازی‌های منطقه‌ای وداخلی علیه مرجعیت ونیروهای مردمی به تدریج فاصله میان دولت ومرجعیت عراق را افزایش داد زیرا نقش مرجعیت نجف در ایجاد همگرائی ملی طی ماه‌های اخیر کمرنگ شد. از سوی دیگر «حیدر العبادی» نخست وزیر عراق که وعده انجام اصلاحات ساختاری در بدنه نظام عراق را داده بود نتوانست به وعده‌های خود عمل کند. مردم عراق خواهان مبارزه جدی دولت با رانت خواری وفساد اداری هستند اما حیدر العبادی نخست وزیر عراق نتوانست فساد اداری ورانت خواری را ریشه کن کند. مجموعه این رخدادها شرایط پیچیده‌ای را برای عراق به همراه داشت و اکنون این کشور در برابر یک گذرگاه خطرناک سیاسی قرار گرفته‌است. اگر دولت، ملت، مرجعیت وطوایف موجود در عراق به سمت همگرائی و تعامل مثبت و حل اختلافات سیاسی خود حرکت نکنند این کشور درآینده با خطر تجزیه و فروپاشی مواجه خواهد شد
