سالن شهدای شهرداری مشهد شاهد برگزاری یکی از طولانی ترین نشست های مدیریت شهری با موضوع آسیب شناسی و بررسی پیوست فرهنگی طرح بزرگ میدان شهدای مشهد بود.
به گزارش صبح مشهد در ابتدای این نشست که رأس ساعت ۹ صبح پنج شنبه گذشته و با حضور سید صولت مرتضوی شهردار مشهد حجه الاسلام پژمان فر رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی وحید جلیلی معاون فرهنگی و اجتماعی شهردار و سایر اعضای شورای راهبری پیوست فرهنگی اجتماعی شهرداری مشهد برگزار شد، معاون فرهنگی اجتماعی شهردار در خصوص شورا و دلایل ایجاد آن اظهار داشت: پیوست فرهنگی از کلید واژه هایی است که با پیامدهای توسعه در جمهوری اسلامی در بین نخبگان و فرهیختگان مطرح شد و در عالی ترین سطوح نظام توسط مقام معظم رهبری بر آن صحه گذاشته و مطالبه شد؛ در شورای عالی فرهنگی مسیر قانونی خود را طی کرد و به یکی از کلید واژه های اصلی در سیاست گذاری و برنامه ریزی در جمهوری اسلامی تبدیل شد.
وی تصریح کرد: با گذشت بیش از ۱۰ سال از این مساله اما در سطوح کاربردی این مساله مهم کمتر مورد توجه قرار گرفت و به مقام اجرا نزدیک نشد.
وی در ادامه افزود: شورای چهارم اسلامی شهر مشهد سال ۹۳ در مصوبه ای شهرداری را موظف کرد که مفاهیم مربوط به پیوست فرهنگی را در یک ساز و کاری با راه اندازی یک دبیر خانه ای پیگری کند که نهایتا یک شورای بالادستی به عنوان شورای راهبری پیوست فرهنگی و اجتماعی متشکل از معاونین شهردار و ۲ نفر از شخصیت های حوزوی و دو نفر از شخصیت های دانشگاهی تاسیس شد.
معاون فرهنگی و اجتماعی شهردار مشهد بیان کرد: دبیرخانه شورای پیوست فرهنگی با دادن فراخوان برای نخبگان علوم اجتماعی و علوم انسانی مشهد دوره هایی را برای آموزش پیوست نگار برگزار کرد که مورد استقبال بسیار خوب نخبگان جوان شهر قرار گرفت.
وی اظهار کرد: در کنار آن در شورای راهبری مبانی نظری پیوست به تفصیل بحث شد و مفاهیم کلیدی پیوست نگاری مشخص و به صورت سند مصوب شد و در کنار آن با همکاری معاونت های دیگر شهرداری پروژه های دیگر احصا و در مسیر پیوست نگاری قرار گرفت.
جلیلی با بیان اینکه این شورا الگوی پیشینه ندارد و ممکن است با فراز و فرودها و چالش های نظری و عملی همراه باشد؛ تصریح کرد: امیدواریم با همکاری و همدلی از این فراز و فرود عبور کنیم .
وی با بیان اینکه در شورای راهبری برای پروژه های مهم مشهد پیوست های مناسب نگاشته می شود؛ ابراز عنوان کرد: امیدواریم ادبیات پیوست نگاری در کشور را توسعه و تصویب کنیم و به عنوان الگو به تصویب سازان و تصمیم گیران و همچنین مدیران اجرایی کشور ارائه نماییم.
وی در خصوص پیوست فرهنگی میدان شهدا گفت: بر اساس گفتگوهای صورت گرفته پیوست نگاری را برای این پروژه مشخص شده است.
جلیلی بیان کرد: بحث و کرسی های نظریه پردازی که در کشور سالها از فضاهای علمی و پژهشی مطالبه شده چندان ثمره جدی در بعضی حوزه ها نداشته است؛ شاید علت آن است که بحثها در یک فضای انزوا گویانه علمی و محیط بسته اکادمیک مطرح می شود که انگیزه جدی ولازم برای ایده پردازان ونظریه سازان بدست نمی اید.
وی تصریح کرد: اگر ضلع مدیریت اجرایی کشور خود را در تعامل و ارتباط جدی و فعال در فضاهای پژوهشی در حوزه و دانشگاه قرار دهد تحولی در حوزه علوم انسانی کشور رخ دهد.
وی گفت: انچه که در پیوست نگاری ها اتفاق می افتد به نظر یک روزنه مناسبی برای پیوند بین فضای حکومتی و اجرایی با فضای فکری و نظریه پردازی است.
معاون فرهنگی و اجتماعی ضمن ابراز خوشحالی از اینکه شهرداری مشهد این فضا را با حضور نخبگان حوزه و دانشگاه برای بحث های کارشناسی و راهبردی ایجاد کرد گفت: این کار موجب رشد فضاهای علمی و پژوهشی و ارتقا کارامدی دستگاههای اجرایی می شود.
در ادامه کلیپ پنجاه و پنج دقیقه ای در خصوص اقدامات انجام شده طرح میدان شهدا و بررسی معایب و امتیازات آن که توسط پیوست نگار پروژه تهیه شده بود به نمایش گذاشته شد.
شهردا مشهد که سخنران بعدی این نشست بود با بیان اینکه تحقیق و تدریس دو مقوله جدا است؛ بیان کرد: در تدریس مدرس اهداف کلی را مشخص می کند ولی در تحقیق محقق برای بدست آوردن نتایج لازم باید بی طرف باشد که متاسفانه محقق و پیوست نگار طرح در این پروژه بی طرفی را رعایت نکرده است.
وی تصریح کرد: هر محقق در ابتدا باید یک سری فرضیاتی داشته باشد که به آن لباس تحقیق بپوشاند و عیب این تحقیق نداشتن این فرضیات است.
وی اظهار کرد: قبل ازانقلاب اسم میدان شهدا، میدان مجسمه بود و اکنون هیچ هویت نظری و عملی خصوصا در مقام عمل سازه ساختمانی، نمادی از شهدا در این میدان کار نشده است.
وی بابیان اینکه در میدان شهدا باید نماد شهدا ساخته می شد؛ تصریح کرد: این پروژه به لحاظ مضایق مالی اشتباه شروع شد و عیب های بسیار متعددی بر پروژه وارد است.
مرتضوی با بیان اینکه مشکل شهرداری تامین منابع است؛ افزود: با توجه به اینکه تراز پروژه صفر است اکنون این پروژه ۷۰۰ میلیارد تومان بدهی دارد.
وی با انتقاد از توسعه فضای میدان شهدا گفت: اگر در بافت پیرامونی میدان شهدا تصمیم گیرنده بودم اجازه توسعه این فضا را نمی دادم.
وی در ادامه گفت: در حال حاضر هیچ گونه تملک اراضی نداریم و در گذشته شهرداری تمام تلاش خود را برای رضایت مالکان در خرید اراضی کرده است.
شهردار مشهد اظهار کرد: با توجه به اینکه این پروژه در حال حاضر ۷۰ درصد پیشرفت داشته چه باید کرد؟ پیشنهاد شده که طرح میدان شدا به کاربری های متعدی تبدیل شود، شهدا دفن شوند؛ کتیبه نماد شهدا بر دیواره های میدان شهدا نصب شود، کتیبه نویسی شود و.. البته همه این ها خوب است ولی نمی توان پروژه را متوقف کرد.
وی در خصوص پیشنهاد داده شده در مورد حذف کاربری تجاری از برج های شمالی و جنوبی گفت: خوب است ولی شهرداری نیاز به منابع دارد.
وی در ادامه کلیات پیوست را خوب ارزیابی ولی تاکید کرد این پیوست نیازمند اصلاح است.
مشهد باید نماد فرهنگی ایران شود
همچنین دکتر وکیلی استاد دانشگاه و عضو شورای راهبری در این نشست بیان کرد: شهر مشهد چندین مکان هویتی داشته که یکی از آنها میدان شهدا بوده است ولی اکنون درحوزه اجتماعی چه بلایی بر سر این منطقه امده است؟
وی با بیان اینکه مردم با هویت ها زندگی می کنند؛ گفت: مردم مشهد میدان شهدا را جز هویت شهرشان میدانستند که متاسفانه از آنان گرفته شد.
وکیلی با تقسیم هویت به هویت زنده و هویت مرده بیان کرد: هویت زنده یعنی وقتی فرد به میدان شهدا میرود احساس لذت و ارامش داشته باشد اما امروز این میدان برای مردم مشهد هویت مرده ای است که فقط با سرعت از آن عبور می کنند.
وی با انتقاد از سازه دیوار سیمانی تیره وبلند در میدان شهدا بیان کرد: در همه معماری ها این سازه ها نماد خوبی به نظر نمی رسند و در واقع در ساختن پروژه میدان شهدا مبنای نظری آکنده از آشفتگی و از خود بیگانگی وجود دارد.
وی تصریح کرد: این سازه با هر نوع مفاهیم سنتی اعم از ایرانی و اسلامی و حتی غربی و بیگانه ارتباطی ندارد و در واقع این پروژه با کشورهای درجه سوم هم توانایی رقابت ندارد.
عضو شورای راهبری پیوست فرهنگی اجتماعی شهرداری مشهد در ادامه بیان کرد: اگر ۱۰۰ سال دیگر این میدان را تحلیل کنند و بگویند این نماد دیوار بلند را بر چه مبنایی طراحی نموده اند، چه جوابی خواهیم داشت؟
وی تصریح کرد: چرا از اجرای مدل ایرانی در طرح ها می ترسیم؟ باید به کالای خود افتخار کنیم.
وی با بیان اینکه پروژه میدان شهدا هیچ گونه توجیه اقتصادی و تجاری ندارد؛ اظهار کرد: هیچ کس حاضر نیست به انداره هزینه یک مغازه خیابان فرعی در اینجا سرمایه گذاری کند و این نشان دهنده اجرای غلط این پروژه است که باید فکر اساسی شود.
وکیلی بیان کرد: برای حل این مساله مدیر اجرای پروژه باید هم اکنون مبانی نظری و تمام طرح های خود را تیم کارشناسی و مشاوران مختلف ارائه دهد.
وی در ادامه گفت: اگر دولت معتقد است که مشهد پایتخت معنوی و ملی ایران است چرا دولت سهم خود را پرداخت نمی کند؟ چرا باید مردم پرداخت کنند؟
وی با بیان اینکه مشهد شهر اصلی ایران و مرکز تشیع جهان اسلام است؛ افزود: مشهد باید نماد فرهنگی ایران شود و ما باید به گونه ای این شهر را طراحی کنیم که مشهد به شهر اسلامی، شیعی و ایرانی تبدیل شود.
باید فرایند تسریع مشکلات پروژه میدان شهدا نیز در نظر گرفته شود
در ادامه مهندس برجسته نژاد مسئول اجرایی طرح بزرگ میدان شهدا گفت: در سال ۱۳۸۳ با تصمیم مدیریت شهری وقت با هدف بهسازی و نوسازی بافت فرسوده، ناایمن و ناکارآمد و روان سازی ترافیک، سناریو این پروژه تعریف وعملیات اجرایی آن آغاز شد.
وی تصریح کرد: ابتدا در یک مساحت ۱۰ هکتاری و بعد ۱۲ هکتاری به ۲۵ هکتار و اکنون با ۳۵ هکتار مساحت پروژه مواجه هستیم و ۷۰ پروژه عمرانی با کاربری های گوناگون از پروژه های اداری، تجاری و مسکونی، معبر، زیر گذر، ایستگاههای آتش نشانی، قطار شهری، مسجد، حسینیه، مدرسه علمیه و هر آنچه که ملزومات یک شهر است در این محدوده قرار گرفته است.
وی اظهار کرد: مدل اجرای این پروژه به صورت خودگردان تعریف می شود و برای اینکه باری بر دوش مردم نداشته باشد ازعواید پروژه های انتفاعی برای اجرای پروژه های غیر انتفاعی هزینه می شود.
مسئول اجرای پروژه عنوان کرد: امروز با پیشرفت بیش از ۷۰ درصدی بسیاری از ریز پروژه ها به بهره برداری رسیدند؛ تاکنون در حوزه تملک و اجرا ۹۵۰ میلیارد تومان هزینه شده و همچنین برای تکمیل طرح به ۲۵۰ میلیارد تومان در حوزه اجرا و تملک نیازمندیم که جمعا پیش بینی هزارو ۲۰۰ میلیاردی برای این مگا پروژه خواهیم داشت.
وی در خصوص فرایند انتخاب این طرح گفت: در آن زمان یک فرخوان مسابقه گونه ای برگزار و از کلیه مشاورین صاحب صلاحیت و دارای رتیه برای داوری دعوت شد که در نهایت طرح کنونی برنده شد.
وی مورد نقد قرا گرفتن این پروژه را امری طبیعی دانست و بیان کرد: این پروژه در معرض دید عموم بدون توقف زندگی روزمره مردم در حضور دیدگان مدیران شهری و کشوری کار خود را انجام می دهد.
وی با بیان اینکه سه سال است این پروژه را به دست گرفته است؛ عنوان کرد: اگر نقدی بر این پروژه وارد می شود باید فرایند تسریع مشکلات پروژه را به لحاظ معماری و شهرسازی، فرهنگی، اجتماعی، مذهبی و اقتصادی در نظر گرفته شود.
برجسته نژاد با اشاره به راهکارها گفت: در موافقت نامه با پیمان کار پیوست نگار، شرح خدمات و دغدغه های این پروژه اعلام شد.
وی اظهار کرد: بعضی از مسائل ایراد گرفته شده مربوط به الزامات فرهنگی است که مورد مطالبه ما هم بوده است.
فیاض دیگر عضو شورای راهبری در ادامه جلسه و با بیانی اندوهگین اظهار داشت: اگر شهرداری، مشهد را نتواند به عنوان یک شهر بسازد حتما این شهر با مشکلات جدی روبرو می شود.
وی با بیان اینکه من با بحث های اقتصادی مشهد آشنا هستم؛ افزود: در تمام دنیا شهرداری ها ما بین مردم و دولت ها هستند اگر شهرداری ها به دولت ها ملحق بشوند خدمات چندان مطلوبی به مردم ارائه نخواهد شد.
وی تصریح کرد: اگر شهرداری به سمت مردم بیاید و مردمی اداره شود، این جامعه شهری با ثبات به سمت جلو پیش می رود.
فیاض با بیان اینکه اگر ساخت و سازها بر اساس مدل تئوریکی نباشد با مشکل مواجه می شویم؛ عنوان کرد: حاشیه نشینی و ساخت و سازهای اطراف حرم همگی تئوری دارد؛ اگر تئوری درست پیش نرود با زحمت بیشتر، بیشتر غرق و دچار مشکلات جدی می شود.
نگاه فرهنگی در پروژه میدان شهدا محور نبوده است!
همچنین حجه السلام نظافت استاد حوزه علمیه و عضو شورای راهبری در ادامه گفت: نگاه فرهنگی در پروژه میدان شهدا محور نبوده است و به نظر می رسد نگاه اقتصادی حرف اول پروژه میدان شهدا تا کنون بوده و این یکی از مشکلات این طرح است.
عضو شورای راهبری تصریح کرد: یادمان رفته است که ثروت تنها پول نیست بلکه فرهنگ، انسان ها، رضایت و … ثروت ملی ما هستند.
وی با بیان اینکه بقا با ظلم باقی نمی ماند: گفت: مردم این محله را مجبور به کوچ اجباری کردند؛در این پروژه انسان و رضایت شخص که شاخص مهمی است تا حدودی نادیده گرفته شد.
حجه السلام نظافت افزود، مجری این طرح باید از حوزه علمیه مشورت می گرفت چرا باید حوزه های علمیه مشهد که به عنوان دومین مرکز جهان تشیع با اجرای این پروژه از حرم فاصله بگیرند؟
وی با بیان اینکه پروژه میدان شهدا باید از این وضعیت کنونی خارج و بعد افتتاح شود، تاکید نمود: ضروری نیست که حتما در این دوره شورای چهارم طرح با اشکالات موجود افتتاح شود؛ ما نباید کار غلط را ادامه دهیم.
در پایان وحید جلیلی معاون فرهنگی اجتماعی شهردار با بیان این که همه نخبگان و دلسوزان جامعه بر اصلاح پروژه میدان شهدا متفق القول هستند تاکید نمود آسیب ها، فقدان ها و مشکلات این پروژه برای همه پذیرفته شده است.
وی افزود، سه قید فنی، حقوقی و مالی برای اصلاح این پروژه ارائه شده است.
معاون فرهنگی و اجتماعی شهردار مشهد درتوضیح بحث فنی بیان داشت: نکته ای که در بحث فنی وجود دارد این است که اگر اصلاحی پیشنهاد می شود باید برای اجرا قابلیت فنی داشته باشد.
جلیلی افزود: فهرست پیشنهادات در تغییر اصلاحات کارکردی میدان شهدا مانند موزه و … مفصل است
وی در ادامه پیشنهاد داد: شورای راهبری پیوست فرهنگی کمیته ای برای این منظور تشکیل دهد و طرحی که پیوست نگار ارائه کرده است به عنوان پیش نویس تلقی کنند.
وی با بیان اینکه در این جلسه درب ها باز باشد تا علاوه بر نقد، نظرات تکمیلی اخذ شود؛ افزود: در یک فرصت کوتاه یک ماهه اصلاحات مربوطه با رعایت جوانب مختلف درشورای پیوست مطرح، مصوب و اجرایی خواهد شد.
